14 września 2021 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zrealizowała następujący porządek dzienny: „Informacja w sprawie roli i zakresu pomocy udzielonej »Bielmlek« Spółdzielnia Mleczarska w upadłości (KRS 0000045441) w latach 2019-2021 przez instytucje państwowe, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia otrzymanego przez spółdzielnię z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa”.
Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Ryszard Bartosik. W ramach wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa potwierdził gwarancje na kredyt dla spółdzielni Bielmlek w BOŚ na kwotę 30 mln zł, jak i zapłaty niezapłaconego kredytu. Decyzja ta została podjęta jako odpowiedź na oczekiwania środowisk rolniczych. W dyskusji zwrócono uwagę na kwestie: wystąpienia o zwrot pieniędzy przez bank w krótkim czasie po udzieleniu kredytu, zabezpieczenia płatności dla rolników przez państwo, embarga rosyjskiego, niegospodarności w ramach udzielonych pożyczek, powód nierozpatrywania projektu o stabilizacji dochodów rolniczych. Głos w dyskusji zabrał również były prezes spółdzielni Bielmlek – Tadeusz Romańczuk, który przedstawił sytuację spółdzielni.
Na kolejnym posiedzeniu Komisja powołała podkomisję stałą do spraw monitoringu zwalczania Afrykańskiego Pomoru Świń oraz innych chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich, której przewodniczącym został poseł Robert Telus (PiS).
Komisja wysłuchała informacji o działalności spółek hodowli roślin i zwierząt o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej.
Informację w przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Szymon Giżyński. Spółki strategiczne nadzorowane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa to przedsiębiorstwa, które zostały ujęte w wykazie, będącym załącznikiem do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie wykazu jednoosobowych spółek hodowli roślin uprawnych lub hodowli zwierząt gospodarskich o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Podstawowym celem działalności spółek strategicznych KOWR jest prowadzenie hodowli twórczej i zachowawczej roślin uprawnych oraz hodowli zwierząt gospodarskich, właściwa realizacja programów hodowlanych, kreowanie postępu biologicznego dla jak najpełniejszego zaspokojenia potrzeb polskiego rolnictwa oraz tworzenie i propagowanie innowacji w rolnictwie.
Z końcem 2020 roku Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa wykonywał prawa z udziałów w stosunku do 38 spółek o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej, w tym: 19 hodowli zwierząt, 6 hodowli roślin i 13 stadnin. Na koniec roku obrachunkowego 2020 łączna nominalna wartość udziałów w spółkach nadzorowanych przez KOWR wynosiła – 683.972.400 zł. W dyskusji podkreślono, iż podstawowym celem spółek powinno być integrowanie rolników poprzez zapewnienie dostępu do nowoczesnych technologii i rynków zbytów. Miałoby temu służyć stworzenie siatki podmiotów pośredniczących w transakcjach kupna i sprzedaży produktów rolnych mogących tym samym skutecznie konkurować z obecnymi potentatami na rynku żywnościowym.
Komisja omówiła sytuację przemysłu spirytusowego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zwiększenia produkcji alkoholi z surowców rolniczych –zmiany prawne umożliwiające wytwarzanie przez rolników niewielkich ilości alkoholi (okowity, destylaty i nalewki) z własnych surowców. Informację w przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Szymon Giżyński oraz zastępca dyrektora Departamentu Podatku Akcyzowego w Ministerstwie Finansów – Iwona Pylak. Produkcja napojów spirytusowych w skali roku wynosi ok. 300 mln litrów, z czego ok. 70% stanowi wódka. Handel zagraniczny napojami spirytusowymi w 2020 r. miał saldo ujemne, przy czym eksport pod względem ilościowym wyniósł 50 mln litrów o wartości 150 mln euro (udział wódki ok. 85%), a import pod względem ilościowym wyniósł 78 mln litrów o wartości 300 mln euro (udział whisky ok. 57%). Polska jest największym producentem wódki w UE i czwartym na świecie (po Rosji, USA i Ukrainie). Prawie wszystkie surowce wykorzystywane do produkcji napojów spirytusowych pochodzą z Polski. Do ich produkcji przeznacza się głównie zboża (ok. 500 tys. ton/rok) oraz ziemniaki (ok. 50 tys. ton/rok). Rząd kilka lat temu wprowadził obniżoną stawkę na cydr i perry o mocy do 5% oraz wyłączenie z definicji ubytków wyrobów akcyzowych strat powstających podczas produkcji piwa, wina, napojów fermentowanych, wyrobów pośrednich, co zmniejszyło obciążenia administracyjne i finansowe przedsiębiorców. Ostatnia 10% podwyżka stawek akcyzy na używki nie objęła cydru i perry o mocy nieprzekraczającej 5%. Wyroby te pozostały opodatkowane preferencyjną stawką podatku akcyzowego w wysokości 97 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu. Obecnie trwają prace mające na celu wprowadzenie możliwości stosowania obniżonej stawki akcyzy o 50% w stosunku do stawki podstawowej podatku od wina i napojów fermentowanych produkowanych przez niezależnych, małych producentów wina i napojów fermentowanych.
Podczas dyskusji zwrócono uwagę, że 80% rynku piwa objęte zostało przez 3 koncerny zachodnie. Aby ułatwić wejście na rynek rodzimym produktom, konieczne jest wprowadzenie dalszych zmian prawnych stwarzających sprzyjające warunki do wytwarzania przez rolników niewielkich ilości alkoholi z własnych surowców.
- Katarzyna Kuznowicz
