Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi odpowiada na wniosek Walnego Zgromadzenia W-MIR

W odpowiedzi na wniosek Walnego Zgromadzenia Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej w sprawie zwiększenia dopłat bezpośrednich dla rolników po 2020 roku, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że od początku działalności rządów Prawa i Sprawiedliwości po wygranych wyborach w 2015 roku resort rolnictwa prowadził aktywne działania dotyczące postulatu konwergencji (wyrównania) płatności bezpośrednich między państwami członkowskimi UE, a obecny Rząd, kierowany przez Pana Premiera Mateusza Morawieckiego kontynuuje tę aktywność.

Przekazano, że wszystkie spotkania o charakterze bilateralnym lub wielostronnym poświęcone przyszłości i reformie wspólnej polityki rolnej, w których udział biorą przedstawiciele Rządu, są wykorzystywane przez stronę polską, aby podnosić postulat dotyczący wyrównania dopłat bezpośrednich i przedstawiać odpowiednią argumentację. Okazją do przedstawienia tego oczekiwania były m.in. rozmowy Ministra Ardanowskiego z Philem Hoganem, Komisarzem ds. rolnictwa i rozwoju wsi, podczas jego wizyt we wrześniu 2018 r. w Brukseli. Ważnym forum do zaprezentowania polskich oczekiwań dotyczących przyszłego kształtu WPR były także dyskusje poświęcone tej tematyce prowadzone na posiedzeniach Rady UE ds. rolnictwa i rybołówstwa w czerwcu, lipcu oraz we wrześniu 2018 roku.

Wskazano, że kwestia wyrównania płatności bezpośrednich została ujęta jako kluczowy priorytet Rządu RP w odniesieniu do przyszłego kształtu WPR w przyjętym przez Radę Ministrów w maju 2017 r. dokumencie „Wspólna polityka rolna po 2020 roku – polskie priorytety”. Dokument ten przesłany został w czerwcu 2017 r. do Komisarza Hogana w celu przedstawienia Komisji Europejskiej polskich propozycji i włączył Polskę w debatę dotyczącą przyszłości WPR.

MRiRW poinformowało, że podejmowało też liczne działania, które służyły budowaniu koalicji państw mających podobne podejście do WPR i jej przyszłości. Efektem tych działań było m.in. przyjęcie w czerwcu 2017 roku, w czasie polskiej prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej, deklaracji państw Grupy Wyszehradzkiej oraz Bułgarii, Rumunii i Słowenii. Kolejne deklaracje tego typu w formacie rozszerzonej Grupy Wyszehradzkiej przyjęte zostały w lipcu 2017 r. (razem z Litwą i Łotwą) oraz w styczniu 2018 roku (razem z Chorwacją). Z kolei w marcu 2018 roku, w czasie spotkania w Rydze, przyjęta została wspólna deklaracja Polski oraz Estonii, Litwy i Łotwy.

W dniu 2 maja 2018 r. KE przedstawiła pakiet dokumentów dotyczących kształtu wieloletnich ram finansowych (WRF) po 2020 r., w tym m.in.: komunikat „Nowoczesny budżet dla Unii, która chroni, wspiera i broni. Wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027” (dokument COM(2018)321 final). Polska krytycznie oceniła propozycję cięcia wydatków na W PR, w tym redukcję budżetu II filara tej polityki, szczególnie mniej zamożnym państwom członkowskim UE. Dlatego już na posiedzeniu Rady UE do Spraw Ogólnych, które odbyło się w dniu 14 maja 2018 roku, w czasie pierwszej dyskusji poświęconej propozycjom KE dotyczącym przyszłych WRF, przedstawiciel Polski wyraził sprzeciw dla proponowanego zmniejszenia realnych wydatków na WPR.

W ślad za propozycjami dotyczącymi wieloletnich ram finansowych, 1 czerwca 2018 r. KE przedstawiła pakiet trzech projektów aktów prawnych zawierających przepisy dotyczące realizacji WPR w latach 2021—2027 (dokumenty COM(2018)392-394). Zawarte w dokumentach KE propozycje w zakresie kształtu i rozwiązań WPR po 2020 roku dotyczą głównie modernizacji tej polityki i znaczącej modyfikacji systemu jej wdrażania. Jeżeli chodzi o aspekt finansowania WPR, to KE zaproponowała jej przyszły wieloletni budżet na poziomie 365 mld EUR w cenach bieżących, co oznacza cięcia nominalne w wysokości 5% całkowitej alokacji (w stosunku do kwoty na lata 2014-2020 bez udziału Wielkiej Brytanii). Przedstawiona przez KE kontynuacja wyrównywania stawek płatności bezpośrednich (tzw. konwergencja zewnętrzna) oparta jest na dotychczasowym podejściu z uwzględnieniem powierzchni użytków rolnych jako główne kryterium podziału płatności między państwa członkowskie. Proponowany stopień wyrównania stawek jest dla polskiego Rządu nie do przyjęcia. Oznacza wzrost stawki płatności bezpośrednich w Polsce o ok. 4 punkty procentowe (w relacji do średniej UE).

Resort przekazał, że Polska krytyczne ocenia cięcia wydatków na WPR oraz brak pełnej konwergencji płatności bezpośrednich. W stanowisku do pakietu propozycji prawnych w sprawie reformy przyjętym w dniu 29 sierpnia 2018 r. podkreślono, że priorytetem Rządu RP jest zapewnienie równych warunków konkurowania polskim rolnikom na jednolitym rynku UE. Zwrócono przy tym uwagę, że funkcjonujące w ramach rolnego rynku wewnętrznego UE podmioty muszą spełniać te same i coraz wyższe unijne standardy produkcji, dlatego należy dążyć do pełnego wyrównania poziomu płatności bezpośrednich między państwami członkowskimi. Zaproponowane przez Komisję niewielkie tempo wyrównywania poziomu płatności bezpośrednich utrzymałoby duże, nieuzasadnione i niespójne z nowymi celami WPR, dysproporcje wsparcia producentów rolnych działających na jednolitym rynku. Tak sformułowane stanowisko stanowi jedną z kluczowych wytycznych dla polskiej administracji rządowej w negocjacjach dotyczących przyszłości WPR i jej finansowania.

Ambitny plan KE zakłada, że przed majem 2019 roku negocjacje w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 zostaną zakończone. Podobnie napięty harmonogram KE przewiduje także dla ustaleń dotyczących przyszłości WPR. Rząd RP będzie nadal zabiegał, aby w dyskusji dotyczącej finansów UE, w tym nakładów na WPR po 2020 roku, ostateczny wynik negocjacji pozwalał na zapewnienie dalszego zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce.

Podsumowując, przekazano, że Rząd RP ma krytyczne stanowisko do wielu elementów propozycji KE dotyczących przyszłej WPR, w tym poziomu jej finansowania. Przypomniano jednak, że propozycje KE są tylko punktem wyjściowym negocjacji i możliwa jest ich zmiana w ramach dyskusji i przy współpracy z innymi państwami członkowskimi. W tym kontekście resort rolnictwa również liczy, że polskie organizacje środowisk rolniczych także będą zabiegały na forum europejskim, szczególnie w ramach współpracy w takich organizacjach jak COPA i COGECA, o zwiększanie środków finansowych na wspólną politykę rolną po 2020 roku.