Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi odpowiada na temat nadmiernej populacji dzików

8 grudnia 2021 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi udzieliło odpowiedzi na wniosek zgłoszony podczas IX posiedzenia KRIR VI kadencji w nierozwiązanej dotychczas sprawie nadmiernej populacji dzika – głównego wektora ASF, przedstawiając poniższe informacje:

„Kwestie badania na obecność wirusa afrykańskiego pomoru świń „ASF” tusz dzików pozyskanych przez myśliwych są ujęte m.in. w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 stycznia 2021 r. w sprawie wprowadzenia w 2021 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” (Dz. U. poz. 236). Zgodnie z powyższym aktem prawnym na obszarach objętych ograniczeniami wprowadzonymi w związku z ASF wszystkie odstrzelone dziki podlegają badaniu w kierunku ASF. Na pozostałym terytorium Polski badane są odstrzelone dziki, które wykazują objawy chorobowe wskazujące na zakażenie ASF. Natomiast wszystkie martwe dziki znalezione na obszarze Polski podlegają badaniu w kierunku ASF.

Ponadto zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/687 z dnia 17 grudnia 2019 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do przepisów dotyczących zapobiegania niektórym chorobom umieszczonym w wykazie oraz ich zwalczania (Dz. Urz. UE L 174 z 03.06.2020, str. 64, z późn. zm.) powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza oględziny każdej tuszy, zwracając uwagę na zmiany chorobowe, które mogą wskazywać na zakażenie wirusem ASF.

Dodatkowo instrukcje zawarte w pkt 3.1.5 dokumentu roboczego KE SANTE/7113/2015 rev. 12 wskazują na konieczność prowadzenia badań laboratoryjnych dzików pozyskanych w obszarze cyrkulacji wirusa w kierunku wykrywania materiału genetycznego wirusów ASF.

Mając powyższe na uwadze informuję, że postulat natychmiastowego przekazania do utylizacji oraz zaprzestania badania na obecność wirusa ASF tusz dzików pozyskanych przez myśliwych nie jest możliwy do realizacji, z uwagi na fakt, że byłoby to sprzeczne z unijną koncepcją monitorowania występowania choroby.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w 2022 r., na wniosek Głównego Lekarza Weterynarii, przewiduje się unieszkodliwianie wszystkich dzików pozyskanych w ramach odstrzału sanitarnego niezwłocznie po pobraniu próbek do badań w kierunku ASF na obszarach, gdzie jest to wymagane. Oznaczać to będzie zwolnienie miejsc w chłodniach dla kolejnych, pozyskiwanych w ramach polowań dzików.

Odnosząc się do kwestii depopulacji dzików występujących w Polsce wszelkimi możliwymi metodami, w tym biologicznymi i chemicznymi uprzejmie informuję, co następuje.

Zasady gospodarki łowieckiej w tym zasady dotyczące: działalności Polskiego Związku Łowieckiego oraz kół łowieckich, ustalania właściwej liczebności populacji poszczególnych gatunków zwierzyny przy zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego, odstrzału redukcyjnego, zastępczego, czy rocznych planów łowieckich lub wieloletnich łowieckich planów hodowlanych, określają przepisy ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1683, z późn. zm.).

Stosownie do ww. ustawy gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich przez dzierżawców lub zarządców, m. in. w oparciu o roczne plany łowieckie i wieloletnie łowieckie plany hodowlane. Stosownie do art. 8a ww. ustawy roczny plan łowiecki jest sporządzany na okres od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca roku następnego (łowiecki rok gospodarczy), w szczególności na podstawie inwentaryzacji zwierzyny. Przed ostatecznym zatwierdzeniem roczne plany łowieckie są przekazywane do zaopiniowania przez właściwego terytorialnie: wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściwej terytorialnie izby rolniczej. W przypadku nadmiernego zagęszczenia zwierząt łownych zagrażających trwałości upraw rolnych podmioty te mogą wnioskować o podniesienie limitów odstrzałów.

Ponadto, zgodnie z art. 8a ust. 19 pkt 7 ww. ustawy zmianę rocznego planu łowieckiego dopuszcza się w przypadku podejrzenia wystąpienia albo wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 1421).

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, naczelnym organem administracji rządowej w zakresie łowiectwa jest aktualnie minister właściwy do spraw środowiska. Natomiast, o ile ww. ustawa nie stanowi inaczej, administrację w zakresie łowiectwa, co do zasady, sprawuje samorząd województwa.

Reasumując, regulacja poziomu populacji zwierzyny łownej, w tym dzików, powinna się odbywać w szczególności w ramach planowej gospodarki łowieckiej, za której realizację odpowiadają w szczególności myśliwi – zrzeszeni w Polskim Związku Łowieckim, którego działalność podlega aktualnie nadzorowi ministra właściwego do spraw środowiska.

Mając jednocześnie na względzie zwalczanie afrykańskiego pomoru świń, na terytorium Polski realizowane są przy tym dodatkowe działania mające na celu zmniejszenie populacji dzików poprzez odstrzał sanitarny. Należy przy tym podkreślić, że odstrzał sanitarny dzików jest prowadzony uzupełniająco do gospodarki łowieckiej – jako wykonanie nakazu wynikającego z rozporządzeń powiatowego lekarza weterynarii lub wojewody przez myśliwych zrzeszonych w Polskim Związku Łowieckim. Należy podkreślić, że od lutego 2020 r. zintensyfikowano działania związane z realizacją odstrzałów sanitarnych. W ramach tego instrumentu od lutego 2020 r. do 19 listopada 2021 r. pozyskano 273 301 dzików.

W ostatnim czasie Główny Lekarz Weterynarii określił także uzupełniające środki dotyczące odstrzału sanitarnego w odniesieniu do regionów o wysokiej koncentracji trzody chlewnej. Działania te mają w konsekwencji ograniczyć presję wirusa w środowisku w powiatach, w których utrzymywanych jest ponad 150 tys. świń. Minister Klimatu i Środowiska polecił PZŁ zobligowanie dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich do realizacji tego działania, a także wydał dyspozycje w tym zakresie Dyrektorowi Generalnemu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, zalecając ścisłą współpracę z organami Inspekcji Weterynaryjnej. Aktualnie trwa realizacja tego odstrzału w 7 powiatach w Polsce.”

Źródło: KRIR