Lubuska Izba Rolnicza, w związku z obecnym stanem upraw rolniczych oraz postulatami rolników z terenów województwa lubuskiego związanych z suszą, zwróciła się do Henryka Kowalczyka Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem o wprowadzenie klęski suszy na obszarze województwa lubuskiego oraz powołania gminnych komisji suszowych do oceny skutków suszy w terenie.
W odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiło poniższe informacje.
(…) Zgodnie z art. 232 Konstytucji RP, w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa, przy czym przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu. W świetle art. 228 ust. 1 Konstytucji RP, stan klęski żywiołowej, jako jeden ze stanów nadzwyczajnych, może być wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Wprowadzenie stanu nadzwyczajnego ma wpływ na zasady działania organów władzy publicznej, na zakres stosowanych wolności i praw jednostki.
Podobnie stan klęski definiuje ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, która stanowi, że klęską żywiołową jest katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.
Biorąc pod uwagę powyższe, suszę można zakwalifikować jako stan klęski żywiołowej. Jednak rozważenia wymaga, czy środki, które się stosuje w stanie klęski żywiołowej takie jak np. różne rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela czy użycie wojska, będą adekwatne w tej sytuacji i czy przyczynią się do rozwiązania problemu jakim jest susza.
Należy również podkreślić, że ogłoszenie stanu klęski żywiołowej nie stanowi samoistnej, czy nawet dodatkowej, przesłanki do otrzymania nadzwyczajnej pomocy finansowej z budżetu państwa przez poszkodowane podmioty, w tym rolników. Przepisy aktów prawnych określających formy i zasady pomocy z budżetu państwa dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, nie uzależniają możliwości jej uruchomienia od ogłoszenia stanu nadzwyczajnego.
Podstawową formą pomocy mającą na celu zapewnienie uzyskania pełnej rekompensaty w przypadku wystąpienia w uprawach rolnych szkód powstałych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, są dopłaty do składek producentów rolnych z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 477) stosowane są z budżetu państwa dopłaty do składek producentów rolnych z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia od wystąpienia następujących zdarzeń losowych:
- dla produkcji roślinnej (tj. upraw – zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych) od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych,
- dla produkcji zwierzęcej (tj. bydła, koni, owiec, kóz, drobiu lub świń) od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, uboju z konieczności.
Na dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2022 r. w budżecie zaplanowane zostały środki, w wysokości ponad 1,5 mld zł. Zapewnienie powyższych środków powinno umożliwić zawarcie umowy ubezpieczenia z dotacją z budżetu państwa wszystkim zainteresowanym producentom rolnym z wybranym zakładem ubezpieczeń, który oferuje najkorzystniejszy zakres ubezpieczeń.
Ponadto producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, mogą ubiegać się o:
- kredyt preferencyjny zarówno obrotowy na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej jak i na odtworzenie środków trwałych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. poz. 187 z późn.zm.), warunkiem ubiegania się o ten kredyt jest oszacowanie szkód przez komisję powołana przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód;
- udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na indywidualny wniosek rolnika, który poniósł szkody spowodowane przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2021 r. poz. 266) pomocy w opłaceniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odroczenia terminu płatności składek i rozłożenia ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek;
- zastosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 514, z późn. zm.) odroczenia i rozłożenia na raty płatności z tytułu umów sprzedaży i dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz ulg w opłatach czynszu, a także umorzenia raty płatności czynszu z tytułu umów dzierżawy, na indywidualny wniosek producenta rolnego, w którego gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej powstały szkody;
- udzielenie na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.) przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym, na indywidualny wniosek producenta rolnego.
Pomoc w spłacie zobowiązań wobec Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, gminy oraz Krajowego Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest udzielana w formule pomocy de minimis.
Przedstawiając powyższe uprzejmie informuję, że decyzja o uruchomieniu dodatkowej pomocy będzie mogła zostać podjęta po oszacowaniu szkód powstałych w gospodarstwach rolnych w wyniku tegorocznych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że zgodnie z obowiązującymi przepisami do 2020 r. szkody powstałe w wyniku suszy są szacowane za pośrednictwem aplikacji „zgłoś szkodę rolniczą”. Aktualnie trwają prace nad uruchomieniem możliwości składania w bieżącym roku wniosków o oszacowanie szkód powstałych w wyniku tegorocznej suszy. Po uruchomieniu możliwości składania ww. wniosków stosowna informacja zostanie zamieszczona na stronie Ministerstwa.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. poz. 187, z późn. zm.).
Pismo LIR >>> otwórz
Pismo MRiRW >>> otwórz
Źródło
Lubuska Izba Rolnicza
http://lir.agro.pl/
