Od grudnia 2015 roku minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel na forum UE wnioskował o dodatkowe środki z budżetu unijnego na poprawę sytuacji na rynkach rolnych.
Dziś na posiedzeniu Rady Ministrów UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa Komisja zaprezentowała pakiet 500 mln euro, który obejmuje:
1. Mechanizm ograniczania produkcji mleka
150 mln euro wsparcia dla dobrowolnego zmniejszenia dostaw mleka na obszarze UE. Mechanizm będzie funkcjonować na poziomie UE, dzięki czemu dostęp rolników w UE do programu będzie odbywać się na tych samych warunkach.
2. Warunkowa pomoc dostosowawcza
350 mln euro alokowane w ramach środków pomocowych na poziomie Państw Członkowskich. Państwa Członkowskie mogą uzupełnić kwotę pomocy o 100%.
Dla Polski przewidziano kwotę 22 670 129 euro.
3. Dobrowolne wsparcie związane z produkcją
Państwa Członkowskie otrzymały możliwość zmiany ustaleń w ramach dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją dla sektora mleczarskiego, w celu zapewnienia oddzielenia płatności od produkcji w roku 2017.
4. Wydłużenie okresu interwencji publicznej dla odtłuszczonego mleka w proszku poza 30 września
Interwencja publiczna dla odtłuszczonego mleka w proszku zostanie wydłużona do końca lutego 2017 r., kiedy to zostanie wznowiony standardowy okres interwencji. Do końca grudnia 2016 r., górny pułap dla wykupu odtłuszczonego mleka w proszku po stałej cenie zostaje utrzymany na poziomie 350 000 t.
5. Wydłużenie systemu dopłat do prywatnego przechowywania dla odtłuszczonego mleka w proszku
Mechanizm standardowy (przechowywanie przez 90 – 210 dni) oraz rozszerzony (365 dni) zostaną wydłużone do końca lutego 2017 r.
6. Zaliczki
Zaliczki w wysokości 70% z tytułu płatności bezpośrednich oraz 85% z tytułu płatności obszarowych w ramach rozwoju obszarów wiejskich będą wypłacane od dnia 16 października 2016 r., po zakończeniu kontroli administracyjnych.
7. Owoce i warzywa
Wsparcie dla wycofania z rynku dokonane przez organizacje producentów w sektorze owoców i warzyw zostanie zaktualizowane.
Podczas debaty nad pakietem, odnosząc się do trudnej sytuacji rynkowej minister Jurgiel zaznaczył, że działania pomocowe przedstawione dzisiaj przez Komisję muszą być proste w realizacji i szybkie do zastosowania, aby pomoc do rolników trafiła jeszcze we wrześniu. Zauważył, że w zaproponowanym przez KE pakiecie nie podano szczegółów dotyczących podniesienia stawek za wycofanie z rynku owoców i warzyw.
– Powinno to nastąpić jak najszybciej i winno mieć zastosowanie również do mechanizmu tymczasowego, nadzwyczajnego wsparcia dla owoców i warzyw, uruchomionego w związku z rosyjskim embargiem i nie tylko dla zrzeszonych producentów-rolników. Ustalone dla Polski ilości owoców i warzyw, które mogą być objęte wycofaniem z rynku są na zbyt niskim poziomie, a to pogłębi destabilizację na rynku owoców, zwłaszcza jabłek – podkreślił minister Jurgiel.
Polsce zmniejszono limity wycofań z 286 tys. ton na 89 tys. ton (o 70%), choć program został wdrożony zgodnie z procedurami. Polska produkuje ok. 3,3 mln ton jabłek rocznie.
Minister zaznaczył również, że w ramach przeglądu Wieloletnich Ram Finansowych, w tym w ramach oceny Wspólnej Polityki Rolnej – Polska oczekuje równych warunków konkurencji dla polskich rolników.
W ramach dotychczasowej pomocy, państwa członkowskie otrzymały wsparcie w formie jednorazowej puli środków finansowych. Dla całej UE przeznaczono na ten cel 420 mln EUR, w tym dla Polski – 28,9 mln EUR. Zapisy rozporządzenia przewidywały także możliwość przyznania dodatkowego finansowania ze środków krajowych do maksymalnej wartości równej 100% kwoty przyznanej danemu krajowi ze środków UE.
W ramach pakietu z września 2015r. Polska wypłaciła w czerwcu br. kwotę 245,8 mln zł (57,9 mln EUR) – po 122,9 mln zł dla producentów z sektorów mleka i wieprzowiny. Środki finansowe w 50% pochodziły z budżetu UE, a w 50% – z budżetu krajowego.
W ramach udzielenia nadzwyczajnego wsparcia finansowego w sektorze mleka do Agencji Rynku Rolnego wpłynęło 95 tys. wniosków od producentów mleka, z czego 91,5 tys. wniosków zakwalifikowano do udzielenia wsparcia finansowego. Najwięcej w woj. mazowieckim (23,7 tys.), podlaskim (17,4 tys.) oraz łódzkim i wielkopolskim (po 9,7 tys.). Natomiast, w ramach realizacji mechanizmu „Tymczasowa nadzwyczajna pomoc dla rolników w sektorach hodowlanych – dla producentów świń” do ARR wpłynęło 64 499 wniosków o udzielenie wsparcia, najwięcej w woj. wielkopolskim (ok. 20 tys.) i kujawsko-pomorskim (ok. 10 tys.). Spośród wszystkich złożonych wniosków 63 048 zostało zakwalifikowanych do udzielenia wsparcia finansowego.
Następnie Komisja Europejska na posiedzeniu Rady Ministrów Rolnictwa UE w dniu 14 marca 2016 r. zapowiedziała zastosowanie kolejnych nadzwyczajnych środków, które wsparłyby europejskich rolników w kryzysie, m.in.:
- uruchomienie piątej transzy tymczasowego wsparcia producentów owoców i warzyw,
- podwojenie ograniczeń ilościowych zakupów interwencyjnych odtłuszczonego mleka w proszku i masła,
- ponowne uruchomienie dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny,
- przeznaczenie dodatkowych środków finansowych na kampanie promocyjno-informacyjne,
- wzmocnienie roli producenta w łańcuchu dostaw,
- utworzenie Centrum Obserwacji Rynku Mięsa.
W najbliższym czasie, do zaprezentowanego dziś „Pakietu lipcowego”, Komisja Europejska wyda akty delegowane, które uszczegółowią sposób wdrożenia propozycji. Komisarz Hogan zapowiedział rozpoczęcie prac na poziomie eksperckim już od następnego tygodnia, tak aby można je było przyjąć w połowie września.
Wkrótce minister Krzysztof Jurgiel zaprosi do wypracowania szczegółowych rozwiązań przedstawicieli producentów i organizacji zrzeszających producentów mleka, mięsa oraz owoców i warzyw.