Realizując wniosek XV Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych, które odbyło się 25 listopada 2014 r., Zarząd KRIR wystąpił do ministra rolnictwa z prośbą o szczegółowe zbadanie sytuacji na rynku cukru i przeprowadzenie kontroli, w zakresie, czy koncerny cukrowe zgodnie z prawem, kontraktowały uprawy buraków cukrowych.
Poniżej zamieszczamy odpowiedź resortu rolnictwa:
Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych
ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa
W nawiązaniu do pisma z dnia 17 grudnia 2014 r., znak: KRIRlMRlW11508/2014 dotyczącego zbadania sytuacji na rynku cukru i przeprowadzenia kontroli, czy koncerny cukrowe zgodnie z prawem kontraktowały uprawy buraków cukrowych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uprzejmie przekazuje następujące informacje.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 130812013 ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych warunki zakupu buraków cukrowych, obejmujące przedsiewne umowy dostawy, regulowane są przez pisemne porozumienia branżowe między plantatorami buraków cukrowych, lub organizacjami których są członkami i które działają w ich imieniu a przedsiębiorstwami cukrowniczymi (art. 125). Porozumienia branżowe muszą spełniać warunki zakupu buraków cukrowych określone w załączniku XI ww. rozporządzenia. Ponadto ww. porozumienia określają w szczególności:
- zasady rozdziału między plantatorów, ilości buraków, które producent postanawia zakupić przed zasiewami do celów produkcji cukru w ramach kwoty,
- zasady rozdziału produkcji dodatkowej ilości buraków aż do osiągnięcia kwoty, między plantatorów, z którymi producenci cukru podpisali przedsiewne umowy,
- skalę przeliczeniową wskazującą różne zawartości cukru oraz współczynniki służące do przeliczania ilości dostarczonych buraków na ilości odpowiadające zawartości cukru wskazanej w umowie dostawy (skala jest oparta na uzyskach odpowiadających różnym zawartościom cukru),
- zasady wyboru oraz dostaw nasion buraków,
- minimalną zawartość cukru w dostarczanych burakach,
- wymóg konsultacji między producentem a przedstawicielami plantatorów przed ustaleniem daty rozpoczęcia dostaw surowca,
- szczegóły dotyczące wypłaty plantatorom premii za wcześniejsze i późniejsze dostawy,
- szczegóły dotyczące wysłodków,
- zasady podziału między producentów a plantatorów różnicy między ceną referencyjną a rzeczywistą ceną sprzedaży cukru,
- klauzule arbitrażowe.
W przypadku braku porozumień branżowych, w celu ochrony interesów plantatorów buraków cukrowych wydane zostało rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie warunków zakupu dostawy buraków cukrowych przeznaczonych do produkcji cukru w ramach kwoty produkcyjnej cukru.
Odnośnie do kwestii kontroli, Ministerstwo uprzejmie informuje, że aktualnie obowiązujące przepisy nakładają na państwo członkowskie obowiązek kontroli każdego zatwierdzonego producenta cukru w zakresie m.in. prawidłowości danych dotyczących ilości otrzymanego surowca, zawartości cukru w burakach, ilości otrzymanego produktu końcowego oraz produktów ubocznych oraz strat w procesie przetwarzania. Odnośnie do producentów cukru kontrole dotyczą również przestrzegania obowiązku zapłaty ceny minimalnej za buraki cukrowe plantatorom. Przepisy dotyczące kontroli określa rozporządzenie Komisji (WE) nr 952/2006 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 318/2006 w odniesieniu do zarządzania rynkiem wewnętrznym cukru. Zgodnie z ww. przepisami Agencja Rynku Rolnego kontroluje m.in. przestrzeganie przez wszystkich producentów cukru obowiązku zapłaty plantatorom ceny minimalnej za dostarczone buraki kwotowe. Kontrole te przeprowadzane są w ramach kontroli wielkości produkcji cukru dwuetapowo tj. w trakcie kampanii cukrowniczej (w cukrowniach) i po zakończeniu roku gospodarczego (w siedzibie producenta cukru).
Podczas kontroli w trakcie kampanii cukrowniczej sprawdzana jest m.in. prawidłowość pobierania przez producenta prób buraków cukrowych do badań laboratoryjnych, prawidłowość oznaczania procentu zanieczyszczeń oraz zawartości cukru w burakach cukrowych (polaryzacji). Ponadto podczas kontroli sprawdzana jest prawidłowość funkcjonowania laboratorium surowcowego, w tym: wyposażenie laboratorium (stan techniczny, legalizacja oraz wzorcowanie urządzeń), prawidłowość działania urządzeń laboratoryjnych, organizacja pracy laboratorium. Po zakończeniu roku gospodarczego, w trakcie końcowej kontroli wielkości produkcji cukru, sprawdzana jest natomiast prawidłowość wyliczenia należności oraz dokonanie zapłaty ceny minimalnej za buraki kwotowe dla plantatorów buraka cukrowego (w tym rozliczenie za buraki przerobione w poprzednim roku gospodarczym na cukier przeniesiony).
Zgodnie z informacjami uzyskanymi z Agencji Rynku Rolnego wyniki z przeprowadzonych kontroli dotyczące roku gospodarczego 2013/2014 potwierdziły prawidłowość oznaczania przez producentów cukru zawartości cukru w burakach oraz zapłatę ceny minimalnej plantatorom za buraki kwotowe. Kontrolujący na podstawie wybranych losowo umów kontraktacji oraz całej dokumentacji dotyczącej rozliczenia za dostarczone buraki stwierdzili, że ceny za buraki kwotowe wyliczone były prawidłowo. Ponadto w oparciu o zrealizowane polecenia przelewu skontrolowano dokonanie przez producentów cukru zapłaty na rzecz plantatorów za dostarczone buraki kwotowe. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości.
Z poważaniem
Podsekretarz Stanu
/-/ Tadeusz Nalewajk
