Konsumenci coraz częściej poszukują produktów rolnych i ogrodniczych oferowanych bezpośrednio przez rolników. W tym celu często zaglądają na targowiska i ryneczki zlokalizowane w ich miejscowościach. Dla rolników jest to z kolei dobra okazja do skrócenia łańcucha spożywczego oraz przejęcia marży pośredników. Warto jednak upewnić się, czy rzeczywiście oferowane produkty pochodzą bezpośrednio z gospodarstw rolnych i są rzeczywiście wysokiej jakości. Rosnący popyt na takie produkty stwarza bowiem okazję do oszustw i nadużyć. Taki proceder dotyczy na przykład jajek. Pośrednik kupuje poza klasowe jajka na dużych fermach lub w sortowniach jaj a następnie sprzedaje je, jako jajka z gospodarstwa.
Jak zatem sprawdzić, co kupujemy?
Rolniczy handel detaliczny (RHD) to jedna z form handlu detalicznego, dla której w polskim porządku prawnym przyjęto odrębne uregulowania w zakresie nadzoru organów urzędowej kontroli żywności oraz określone preferencje podatkowe. W ramach takiego handlu możliwe jest m.in. przetwórstwo i zbywanie wytworzonej żywności konsumentom końcowym, a także od dnia 1 stycznia 2019 r., na rzecz zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, zlokalizowanych na ograniczonym obszarze.
Gospodarstwa rodzinne mogą rozpocząć działalność w ramach rolniczego handlu po wcześniejszej rejestracji u powiatowego lekarza weterynarii. W tym celu na 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności należy złożyć odpowiedni wniosek do właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsca prowadzenia działalności powiatowego lekarza weterynarii.
Warunki prowadzenia RHD
- Żywność musi pochodzić w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu.
- Sprzedaż odbywa się z zachowaniem limitów wskazanych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania
- Produkcja i zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego nie mogą być, co do zasady, dokonywane z udziałem pośrednika. Wyjątek stanowi tutaj możliwość udziału pośrednika w zbywaniu żywności pochodzącej z RHD podczas wystaw, festynów, targów organizowanych w celu promocji żywności.
Podstawowe wymagania dla rolniczego handlu detalicznego z zakresu bezpieczeństwa żywności są następujące:
- Produkcja i zbywanie żywności nie może stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności i wpływać niekorzystnie na zdrowie publiczne.
- Należy przestrzegać wymagań określonych w:
- rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności;
- rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych oraz w przepisach wydanych w trybie tego rozporządzenia;
- ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia;
- ustawie z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego.
Numer RHD
Każdy producent rolny prowadzący RHD posiada specjalny numer nadany przez inspekcję weterynaryjną. Jako kupujący powinniśmy sprawdzać, czy osoba sprzedająca nam dane produkty taki numer posiada. W takiej sytuacji mamy pewność, że produkty pochodzą rzeczywiście od rolnika oraz, co ważne, są produkowane i sprzedawane z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.
Namawiamy również rolników do rejestracji takiej działalności i promowania swoich produktów poprzez uwidocznienie numeru RHD na opakowaniach lub na swoim stoisku. Warto też wykorzystać możliwości mediów społecznościowych i zamieszczać na nich zdjęcia i opisy swojego gospodarstwa oraz metod produkcji. To są narzędzia, które pozwolą konsumentowi dokonać właściwego wyboru czyli kupić dobry, bezpieczny produkt od rolnika.
Kaja Walkowska, Andrzej Przepióra
