W dniu 14 lipca 2021 r. Zarząd KRIR, w związku z napływającymi skargami rolników na naruszanie przez Agencję Nasienną Sp. z o.o. przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213), wezwała do niezwłocznego zaprzestania naruszeń i wyjaśnienia zaistniałej sytuacji Agencję Nasienna Sp. z o.o.
Rolnicy bowiem informują, że Agencja Nasienna sp. z o.o. wzywa ich do przedstawienia informacji o wykorzystaniu materiału siewnego, objętego ochroną krajową.
Obowiązek taki jednak został jednak wyeliminowany z krajowego porządku prawnego z dniem 7 lipca 2017 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2017 r. poz. 1238). Na mocy ww. ustawy zmieniającej został bowiem usunięty z obrotu prawnego art. 23a ustawy o ochronie prawnej odmian roślin, który do dnia 7 lipca 2017 r. stanowił podstawę do żądania od rolników takich informacji.
W uzasadnieniu ustawy zmieniającej wskazano „Uchylenie art. 23a ma na celu zwolnienie wszystkich posiadaczy gruntów rolnych oraz organizacji posiadaczy gruntów rolnych z obowiązku przekazywania hodowcom albo organizacjom hodowców pisemnej informacji dotyczącej wykorzystania materiału ze zbioru, który został uzyskany w gospodarstwie rolnym i użyty na terenie tego samego gospodarstwa rolnego. Zmiana ta została wprowadzona na wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych.”.
Tym samym, aktualnie w porządku prawnym brak jest jakiejkolwiek podstawy prawnej do żądania od rolników powyższych informacji, w zakresie odmian objętych ochroną krajową.
Podstawy takiej nie stanowią również przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz. Urz. UE L 227 z 27.07.1994 r., str. 1), ani rozporządzenia wykonawczego do tego aktu prawnego.
Rozporządzenie 2100/94 dotyczy bowiem ochrony na poziomie unijnym, a zgodnie z art. 3, rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla prawa Państw Członkowskich do przyznawania krajowych praw własności do odmian roślin.
Jeżeli zatem dana odmiana korzysta wyłącznie z ochrony krajowej, to przepisy rozporządzenia 2100/94 i przepisy wykonawcze nie mają zastosowania, co oznacza, że posiadacze gruntów rolnych nie mają prawnego obowiązku przekazywania informacji dotyczącej wykorzystania materiału ze zbioru, który został uzyskany w gospodarstwie rolnym i użyty na terenie tego samego gospodarstwa rolnego – w przypadku odmian objętych ochroną krajową.
Wzywamy zatem do niezwłocznego zaprzestania powyższego działania i poinformowania rolników o braku obowiązku przekazywania takich informacji.
KRIR zwróciła się również do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi G. Pudy o interwencję w powyższej sprawie.
- Jan Marciszewski
