Integrowana Produkcja w świetle integrowanej ochrony roślin

Integrowana ochrona roślin jest sposobem ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, polegającym na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w szczególności metod niechemicznych, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska. Integrowana ochrona roślin wykorzystuje w pełni wiedzę o organizmach szkodliwych dla roślin (w szczególności o ich biologii i szkodliwości) w celu określenia optymalnych terminów dla podejmowania działań zwalczających te organizmy, a także wykorzystuje naturalne występowanie organizmów pożytecznych, w tym drapieżców i pasożytów organizmów szkodliwych dla roślin oraz posługuje się ich introdukcją.

Obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. wynika z postanowień art. 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1107/2009/WE z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG. Artykuł 55 ww. rozporządzenia stanowi, że środki ochrony roślin muszą być stosowane właściwie. Właściwe stosowanie środków ochrony roślin obejmuje m.in. zgodność z postanowieniami dyrektywy 2009/128/WE, a od dnia 1 stycznia 2014 r. zgodność z ogólnymi zasadami integrowanej ochrony roślin, o których mowa w art. 14 oraz załączniku III do tej dyrektywy.

Zgodnie z ogólnymi zasadami integrowanej ochrony roślin określonymi w załączniku III do dyrektywy 2009/128/WE:

1) nad chemiczne metody zwalczania organizmów szkodliwych przedkładać należy metody biologiczne, fizyczne i inne metody niechemiczne, jeżeli zapewniają one ochronę przed organizmami szkodliwymi;

2) zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych powinno być osiągane m.in. przez:

a) stosowanie płodozmianu,

b) stosowanie właściwej agrotechniki,

c) stosowanie odmian odpornych lub tolerancyjnych oraz materiału siewnego i nasadzeniowego poddanego ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie,

d) stosowanie zrównoważonego nawożenia, wapnowania, nawadniania i melioracji,

e) stosowanie środków zapobiegających introdukcji organizmów szkodliwych,

f) ochronę i stwarzanie warunków sprzyjających występowaniu organizmów pożytecznych,

g) stosowanie środków higieny fitosanitarnej (takich jak regularne czyszczenie maszyn i sprzętu wykorzystywanego w uprawie roślin), aby zapobiec rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych,

h) stosowanie środków ochrony roślin w sposób ograniczający ryzyko powstania odporności u organizmów szkodliwych.

Ważnymi narzędziami, wykorzystywanymi w integrowanej ochronie roślin są:

i) metodyki integrowanej ochrony roślin poszczególnych upraw,

j) progi ekonomicznej szkodliwości patogenów – progi te określają, kiedy stosowanie chemicznej ochrony roślin staje się ekonomicznie opłacalne, tzn. przy jakiej liczebności organizmu szkodliwego dla roślin straty, jakie może on spowodować, przewyższają koszty jego chemicznego zwalczania,

k) systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin – systemy te, bazujące na znajomości biologii organizmów szkodliwych, wskazują optymalny termin wykonania chemicznych zabiegów ochrony roślin.

Na stronie Internetowej MRiRW (Informacje branżowe -> Produkcja roślinna -> Ochrona roślin -> Integrowana ochrona roślin) będą zamieszczane i aktualizowane metodyki integrowanej ochrony roślin dla poszczególnych upraw, poradniki dobrej praktyki ochrony roślin oraz informacje o dostępnych systemach wspomagania decyzji w ochronie roślin.

Niezależnie od powyższego w ustawie o ochronie roślin, już w roku 2004 wprowadzono przepisy, które stwarzały możliwość uczestnictwa w dobrowolnym systemie jakości żywności - Integrowanej Produkcji (IP), opartym na zasadach integrowanej ochrony roślin.

Produkcja w ramach sytemu IP podlega certyfikacji. Certyfikat IP jest poświadczeniem, że wskazane w nim płody rolne zostały wytworzone w oparciu o szczegółowe metodyki IP zatwierdzane przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a ich proces produkcji był nadzorowany. Gwarantuje to, że wyprodukowane płody rolne są bezpieczne dla konsumenta, a w szczególności nie zawierają pozostałości środków ochrony roślin oraz metali ciężkich, azotanów i innych pierwiastków oraz substancji szkodliwych w ilościach przekraczających obowiązujące normy. Szczegółowe informacje na temat przystąpienia i uczestnictwa w systemie IP można uzyskać w oddziałach PIORiN.

Jednocześnie istnieje możliwość refundacji części poniesionych kosztów związanych z uczestnictwem w systemie IP oraz promocją IP w ramach działań PROW 2007-2013. Wszelkie informacje dotyczące wsparcia finansowego w ramach PROW 2007-2013 można uzyskać w oddziałach regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Centrali Agencji Rynku Rolnego oraz w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Wśród licznych korzyści wynikających z wdrożenia IP należy wymienić fakt, że przystąpienie do systemu integrowanej produkcji jest gwarancją wypełnienia obligatoryjnego wymogu stosowania w uprawie roślin zasad integrowanej ochrony roślin.