Informacja zbiorcza o wynikach kontroli planowej w zakresie jakości handlowej pieczywa półcukierniczego

Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli Inspekcji JHARS na 2011 rok, w III kwartale wszystkie wojewódzkie inspektoraty JHARS przeprowadziły kontrolę planową w zakresie jakości handlowej pieczywa półcukierniczego.

I. CEL KONTROLI
Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej pieczywa półcukierniczego bez nadzienia ze szczególnym uwzględnieniem bułek maślanych, rogali maślanych, chałek oraz pieczywa półcukierniczego z nadzieniem owocowym oraz nadziewanego innymi masami (np. makową, serową, budyniową) w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami oraz z deklaracją producenta.
 
II. ZAKRES KONTROLI

Kontrolę przeprowadzono w 105 podmiotach (tj. 7,1 % zarejestrowanych w WIJHARS), prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji pieczywa półcukierniczego. Wśród podmiotów objętych kontrolą, 5 producentów produkowało wyroby posiadające chronione oznaczenie geograficzne, w tym 4 producentów wypiekało rogala świętomarcińskiego, a 1 obwarzanka krakowskiego.

Kontrolą objęto:
 w zakresie oceny organoleptycznej  – 273 partie pieczywa półcukierniczego,
o łącznej masie 16.367 kg,
 w zakresie oznaczania parametrów fizykochemicznych2 – 74 partie pieczywa półcukierniczego, o łącznej masie 13.445 kg,
 w zakresie znakowania – 275 partii pieczywa półcukierniczego, o łącznej masie 16.267 kg.
Dodatkowo skontrolowano 43 partie innych wyrobów piekarskich i ciastkarskich, o łącznej masie 4.692 kg.

III. WYNIKI KONTROLI
 ocena organoleptyczna
Wszystkie skontrolowane partie pieczywa półcukierniczego odpowiadały zadeklarowanym przez producenta wymaganiom w zakresie cech organoleptycznych.
 parametry fizykochemiczne

Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych stwierdzono w przypadku 13  partii pieczywa półcukierniczego (17,6 % skontrolowanych partii).

Nieprawidłowości dotyczyły:
 zaniżonej zawartości cukrów ogółem w suchej masie w przeliczeniu na sacharozę:
 do 3,1 p.p. w odniesieniu do deklaracji producenta - 2 partie bułek maślanych,
 o 5,0 p.p. w odniesieniu do deklaracji producenta - 1 partia chałki,
 zaniżonej zawartości tłuszczu w przeliczeniu na suchą masę:
 do 5,6 p.p.  w odniesieniu do deklaracji producenta - 5 partii chałek,
 do 1,4  p.p. w odniesieniu do deklaracji producenta - 3 partie rogali,
 o 0,8 p.p. w odniesieniu do deklaracji producenta - 1 partia bułek maślanych,
 o 0,4 p.p. w odniesieniu do deklaracji producenta - 1 partia drożdżówek.

Stwierdzone w pieczywie półcukierniczym bez nadzienia nieprawidłowości dotyczące zaniżonej zawartości cukrów ogółem w suchej masie w przeliczeniu na sacharozę oraz zaniżonej zawartość tłuszczu w suchej masie wskazują
na brak dołożenia ze strony producenta należytej staranności, w celu uzyskania produktu finalnego o pożądanej
i oczekiwanej przez konsumenta jakości.  
Zaniżona zawartość cukrów ogółem oraz tłuszczu może być również wynikiem świadomego działania producenta, który zmniejszył zawartość tych składników w wyrobie finalnym kosztem zwiększenia zawartości udziału innych składników, np. mąki.
Na 5 skontrolowanych partii produktów posiadających chronione oznaczenie geograficzne (ChOG), w 1 partii obwarzanka krakowskiego stwierdzono zawyżoną masę (od 20 g do 40 g) w porównaniu ze specyfikacją. Nie kwestionowano jakości handlowej rogala świętomarcińskiego.

 znakowanie

Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 16 partii (5,8 % skontrolowanych partii) pieczywa półcukierniczego.

Nieprawidłowości dotyczyły m.in.:
 wprowadzania konsumenta w błąd co do charakterystyki produktu, w tym nazwy produktu, ze względu
na zastosowane surowce:
 użycie w nazwie rogali i bułek określenia „maślany”, „maślana” co sugeruje konsumentowi, iż do produkcji tego rodzaju pieczywa półcukierniczego zastosowano tłuszcz mleczny „masło” odpowiadający definicji zawartej
w dodatku do załącznika XV rozporządzenia Komisji (WE) nr 1234/2007, faktycznie zaś dodawano inny tłuszcz  i olej,
 użycie nazwy „jagodzianka” w odniesieniu do pieczywa półcukierniczego z nadzieniem, która sugeruje konsumentowi, iż produkt ten zawiera w swoim składzie jagody, faktycznie zaś producent stosował nadzienie cukiernicze o smaku jagodowym w składzie, którego nie wykazano obecności jagód, a smak jagodowy nadzienia  pochodził jedynie od zastosowanego aromatu,
 wprowadzania konsumenta w błąd co do składu i ilościowej zawartości składników:
 pominięcie w składzie opakowanego pieczywa półcukierniczego oraz w dokumentacji towarzyszącej pieczywu półcukierniczemu wprowadzanemu do obrotu luzem, informacji o użytych składnikach alergennych, np. soi, mączce sojowej, serwatce w proszku, żółtek jaj w proszku,
 brak podania składu składnika złożonego (polepszacza – Active Super) użytego do wypieku pieczywa półcukierniczego (strucli),
 nieprawidłowe podanie informacji o ilościowej zawartości składnika podkreślonego w nazwie produktu, np.
w „strucli makowej” producent zamiast zawartości „maku” podał zawartość „nadzienia makowego” w ilości 15%,
w którym mak stanowił ok. 46%.
 inne ustalenia z kontroli
 w magazynach 4 piekarni (3,8% ogółem skontrolowanych podmiotów), stwierdzono 8 partii przeterminowanych surowców i dodatków do produkcji pieczywa i wyrobów ciastkarskich (np. mąki pszennej typ 450 i 500, kremu
do tortów, koncentratu do produkcji bez, aromatu landrynkowego),
 w 2 na 4 piekarnie, stwierdzono obecność szkodników zbożowo-mącznych, tj. rozkruszka i trojszyka,
 w 3 piekarniach (2,9% ogółem skontrolowanych podmiotów) w niewłaściwych warunkach temperatury przechowywano 13 partii surowców i dodatków do wypieku pieczywa i wyrobów piekarskich (np. drożdży, margaryny, czekolady, wiórek kokosowych, twarogu śmietankowego).

Na 28 partii wyrobów piekarskich, które poddano wybiórczej kontroli zawartości netto, zaniżoną masę netto w odniesieniu do deklaracji producenta wykazano w 5 partiach wyrobów piekarskich, w tym:
 3 partiach pieczywa półcukierniczego nadziewanego (zamiast 500 g, masa pojedynczych sztuk strucli wynosiła od  462 g do 498 g),
 2 partiach pieczywa mieszanego (zamiast 500 g masa pojedynczych bochenków chleba wynosiła od 460 g do 495 g). 

IV. SANKCJE
W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS:
 wydali 26 decyzji administracyjnych, w tym:
– 13 zakazujących składowania surowców i dodatków do wypieku wyrobów piekarniczych i ciastkarskich w nieodpowiednich warunkach;
– 2 zakazujące wprowadzania do obrotu pieczywa niewłaściwie oznakowanego,
– 2 decyzje nakazujące poddanie pieczywa zabiegom właściwego oznakowania,
– 9 decyzji wymierzających kary pieniężne, w łącznej kwocie 18 065 zł, za wprowadzenie do obrotu artykułów zafałszowanych i niewłaściwej jakości handlowej,
 nałożyli 37 mandatów karnych, na łączną kwotę 7 700 zł.

Ponadto, wojewódzcy inspektorzy JHARS wydali 29 zaleceń pokontrolnych, wszczęli 6 postępowań administracyjnych oraz przekazali informacje do Państwowej Inspekcji Sanitarnej o stwierdzonych nieprawidłowościach dotyczących niewłaściwych warunków składowania, przeterminowanych surowców i dodatków do wypieku pieczywa i wyrobów ciastkarskich.

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Kontrola jakości handlowej pieczywa półcukierniczego jest pierwszą kontrolą planową przeprowadzoną przez IJHARS, skierowaną na tego typu produkty. Wśród pieczywa półcukierniczego bez nadzienia, kontrolą objęto głównie bułki maślane, rogale, chałki, drożdżówki, w przypadku pieczywa półcukierniczego z nadzieniem, najwięcej skontrolowano wypieków nadziewanych masami: owocowymi, serowymi, makowymi i budyniowymi.
Sprawdzone w toku kontroli cechy organoleptyczne pieczywa półcukierniczego obejmujące: kształt, skórkę, miękisz, smak i zapach nie budziły zastrzeżeń.
W 17,6 % skontrolowanych w zakresie parametrów fizykochemicznych partiach pieczywa półcukierniczego, stwierdzono zaniżoną zawartość tłuszczu i cukrów.
Nieprawidłowości te dotyczyły pieczywa półcukierniczego bez nadzienia, tj. bułek maślanych, chałek, rogali i drożdżówek. Dodatkowo w wyniku kontrolnego przeważania, w pojedynczych partiach pieczywa półcukierniczego z nadzieniem (strucli) stwierdzono zaniżoną masę w odniesieniu do deklaracji producenta.

W związku z brakiem wymagań dotyczących oznakowania produktów luzem, kontrola znakowania pieczywa półcukierniczego nieopakowanego ograniczała się do sprawdzenia prawidłowości użytej nazwy, w odniesieniu do zastosowanych składników i przedłożonych przez producentów dokumentów zakładowych. W przypadku pieczywa półcukierniczego opakowanego znakowanie sprawdzono na zgodność z wymaganiami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 roku w sprawie znakowania środków spożywczych.
Stwierdzone w 5,8% skontrolowanych partii pieczywa półcukierniczego opakowanego jak i wprowadzanego do obrotu luzem, nieprawidłowości w zakresie znakowania mogą być wynikiem nieznajomości przepisów prawnych w tym zakresie, nieprawidłowej ich interpretacji lub mogą wskazywać na celowe wprowadzanie konsumenta w błąd.
Należy podkreślić, iż produkcja tej grupy wyrobów piekarskich stale się rozwija, o czym świadczy szeroki asortyment pieczywa półcukierniczego. Zweryfikowanie jakości handlowej, dostępnych na naszym rynku produktów, które można zaliczyć do kategorii pieczywa półcukierniczego jest utrudnione z powodu  krótkiego terminu przydatności do spożycia (do 24 godzin od dnia produkcji), a także braku deklarowania przez większość producentów jakichkolwiek parametrów fizykochemicznych.
Z uwagi na szeroką pod względem asortymentu ofertę handlową pieczywa półcukierniczego, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych uwzględni ten rodzaj produktów podczas kolejnych działań kontrolnych.