Działania GIJHARS w ramach przygotowań do Prezydencji Polski w Radzie UE w 2025 r.

Prezydencja to sześciomiesięczny okres, podczas którego dane państwo członkowskie Unii Europejskiej przewodniczy pracom Rady Unii Europejskiej. W tym czasie państwo sprawujące Prezydencję staje się gospodarzem większości unijnych wydarzeń i pełni istotną rolę na wszystkich polach aktywności Unii Europejskiej. Jest odpowiedzialne za organizację spotkań UE, nadaje kierunek polityczny Unii, dba o jej rozwój, integrację oraz bezpieczeństwo.

Rada Unii Europejskiej

to główny organ decyzyjny Unii Europejskiej (wraz z Parlamentem UE) z siedzibą w Brukseli. Radę UE tworzą ministrowie ze wszystkich państw członkowskich UE. W zależności od omawianego obszaru polityki Rada UE pracuje w różnych konfiguracjach. Obecnie jest ich 10, w tym Rada do spraw Rolnictwa i Rybołówstwa.

Rada UE:

• reprezentuje rządy krajów UE
• przyjmuje akty prawne UE
• koordynuje politykę UE
• określa kierunki polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE
• zawiera umowy między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.

Rada UE ma ciała pomocnicze, tzw. organy przygotowawcze, w postaci między innymi grup roboczych, w tym Grupę Roboczą do spraw Międzynarodowych Kwestii Żywnościowych i Rolnych, w której GIJHARS będzie realizował swoje zadania podczas Prezydencji UE.

Prezydencja w Radzie UE

Prezydencja w Radzie UE sprawowana jest w systemie rotacyjnym kolejno przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej - przez kolejne sześć miesięcy przez każde z państw, zaczynając od stycznia i od lipca danego roku. Przedstawiciele państwa sprawującego prezydencję w Radzie UE, zarówno na szczeblu ministerialnym, jak i eksperckim, są odpowiedzialni za ustalanie porządku obrad posiedzeń oraz prowadzenie negocjacji w gronie państw członkowskich, a także - w konkretnych przypadkach - za reprezentowanie państw członkowskich UE na arenie międzynarodowej.

Sprawowanie przewodnictwa jest naturalną konsekwencją członkostwa w UE. Jest szczególnego rodzaju zobowiązaniem, jak i przywilejem, wynikającym ze statusu państwa członkowskiego. Aby wywiązać się z tego zobowiązania oraz wykorzystać dobrze szansę przewodniczenia pracom jednego z najważniejszych organów decyzyjnych UE, należy odpowiednio przygotować się zarówno w zakresie spotkań wysokiego szczebla, jak i posiedzeń o eksperckim charakterze. Pracownicy GIJHARS będą przygotowywać i przewodniczyć spotkaniom eksperckim w Grupie Roboczej Rady UE do spraw Międzynarodowych Kwestii Żywnościowych i Rolnych.

Trio prezydencji w Radzie UE

W 2009 r. traktatem lizbońskim wprowadzony został system trio prezydencji, aby zapewnić kontynuację działań państw członkowskich sprawujących sześciomiesięczne przewodnictwo.

Trio zakłada bliską współpracę trzech kolejno po sobie sprawujących prezydencję państw. Kraje te przygotowują wspólnie z Komisją Europejską 18-miesięczny program pracy stanowiący platformę współpracy. Na podstawie tego programu każde z trzech państw opracowuje własny, bardziej szczegółowy 6-miesięczny program.

Obecne trio prezydencji Rady UE składa się z Hiszpanii, Belgii i Węgier. Od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. Radzie UE przewodniczy Belgia.

Motto belgijskiej prezydencji brzmi –  Chronić. Wzmacniać. Przygotowywać.

Główne priorytety prezydencji belgijskiej to:

1.    Obrona praworządności, demokracji i jedności.
2.    Zwiększanie konkurencyjności.
3.    Realizacja transformacji ekologiczno-cyfrowej.
4.    Wzmacnianie programu społecznego i zdrowotnego UE.
5.    Ochrona ludzi i granic.
6.    Promowanie globalnego wymiaru Europy.

Prezydencja Polski w Radzie UE w I. połowie 2025 r.

Polska po raz pierwszy prezydencję w Radzie UE sprawowała w II połowie 2011 r. i wraz z Danią i Cyprem tworzyła trio prezydencji. Zgodnie z harmonogramem kolejny raz Polska będzie sprawować prezydencję od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r. i tworzyć ponownie trio prezydencji wspólnie z Danią i Cyprem.

Sprawowanie prezydencji składów Rady Unii Europejskiej jest konsekwencją przystąpienia Polski do UE w 2004 r. i szczególnego rodzaju zobowiązaniem wynikającym ze statusu państwa członkowskiego.

Do najważniejszych zadań prezydencji należy przewodniczenie Radzie UE i jej organom przygotowawczym, realizowane m.in. poprzez kształtowanie agendy Rady UE danego półrocza. Sprawowanie prezydencji wymaga właściwego przygotowania, rozpoczętego z odpowiednim wyprzedzeniem zapewniającym pełną gotowość do prowadzenia prac od pierwszego dnia sprawowania przewodnictwa.

Przyjęty przez Radę Ministrów pod koniec 2023 roku Program przygotowań Polski do objęcia i sprawowania przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej wskazuje główne elementy przygotowań polskiej administracji do prezydencji w Radzie UE, zarówno w wymiarze merytorycznym jak i logistycznym.

(mch, jn)