Aktualna sytuacja na rynku rolnym

14-09-2023

Analizując aktualny stan na rynkach rolnych śmiało możemy mówić o niespotykanym od wielu lat i na tak dużą skalę kryzysie. Ceny płodów rolnych spadają do dawno niewidzianych i bardzo niskich poziomów, podczas gdy koszty produkcji są pod wpływem inflacji oraz działań państwowych monopoli. To sprawia, że opłacalność większości kierunków produkcji rolnej, jak wynika  z naszych kalkulacji, jest pod kreską. Sytuację finansową rolników nieco poprawiają dopłaty do sprzedanego zboża, rzepaku oraz zakupionych nawozów. W szczególnie trudnej sytuacji są średniej wielkości gospodarstwa rodzinne, które dodatkowo muszą spłacać kredyty zaciągnięte na ich rozwój. To właśnie takie gospodarstwa gwarantują nasze bezpieczeństwo żywnościowe oraz zapewniają surowiec do produkcji kierowanej na eksport. W sytuacji zbliżania się Ukrainy do struktur Unii Europejskiej i olbrzymiego potencjału ukraińskiego rolnictwa trudna do przewidzenia jest przyszłość polskich gospodarstw towarowych. Z informacji, które na bieżąco analizujemy, a które docierają do nas z Komisji Europejskiej wynika, że zakaz wwozu zboża na teren 5 krajów przyfrontowych nie będzie wydłużony. Polski rząd zapowiada, że jeżeli Komisja Europejska nie przedłuży zakazu importu zbóż z Ukrainy, to nasz kraj samodzielnie wprowadzi taki zakaz na poziomie krajowym. Zakaz będzie obowiązywał do czasu, w którym uregulowane zostaną stosunki w sprawach rolnych pomiędzy Polską a Ukrainą. Naszym zdanie jest to jednak rozwiązanie tymczasowe. Potrzebne są rozmowy na forum Unii Europejskiej, co do przyszłości handlu płodami rolnymi, okresów przejściowych, wprowadzenia na Ukrainie takich samych standardów i ograniczeń w produkcji rolnej, jakie obowiązują unijnych rolników.

Zapraszamy Państwa do zapoznania się z naszą comiesięczną analizę poszczególnych rynków rolnych przygotowaną przez zespół ekonomiczny Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

Rynek trzody chlewnej

W całej Europie mamy do czynienia z dużymi spadkami produkcji trzody chlewnej. Ostatnio takie informacje napłynęły z Dani, gdzie pogłowie świń w przeciągu ostatniego  roku spadło o 10%. Pomimo tych spadków i braku surowca na rynku, ceny skupu w Polsce zaczęły ponownie spadać od połowy sierpnia, jednak w tym tygodniu ceny w skupach lekko „drgnęły” do góry i  aktualnie za świnie płaci się średnio po 7,60 zł/kg żywca. To jest cena, która nie pokrywa kosztów produkcji w cyklu otwartym, a cykl zamknięty znalazł się na granicy opłacalności. Rolnicy do 15 września mogą składać wnioski o dopłaty do prosiąt, co nieco stabilizuje ten rynek. Korzystnie na opłacalność wpływają niskie ceny zbóż, jeśli rolnik kupuje je na rynku i sam miesza paszę.

Ceny skupu tucznika (netto) w wadze żywej w Polsce w 2022 i 2023 roku zaprezentowane są na poniższym wykresie:

Rynek mleka

W dalszym ciągu odbieramy sygnały o kolejnych obniżkach cen mleka w skupie. Producenci poszukują nowych odbiorców, a mleczarnie łączą się. Tak się ostatnio stało w przypadku przejęcia zakładów mleczarskich w Czarnkowie i Chodzieży przez Mlekovitę. Ceny płacone przez mniejsze spółdzielnie mleczarskie nie porywają kosztów produkcji. Szczególnie w trudnej sytuacji znaleźli się rolnicy, którzy w ostatnich latach intensywnie inwestowali korzystając ze środków kredytowych. Według naszych kalkulacji koszt produkcji mleka waha się na poziomie 1,80 zł/l i zależy od technologii, sposobu żywienia oraz wydajności krów.

Mleczarnie dalej dołują wysokie ceny energii i gazu oraz presja cenowa sieci detalicznych oferujących zbyt niskie ceny zakupu produktów mleczarskich. Nie widać póki co, znaczących ruchów na giełdach produktów mleczarskich. Dochodzą do nas sygnały, że ze względu na suszę może brakować kukurydzy, co jeszcze bardziej podniesie koszty produkcji mleka w gospodarstwach. Sektor jest w bardzo trudnej sytuacji, z której póki co nie widać wyjścia.

Aktualne średnie ceny skupu mleka surowego w wielkopolskich skupach wahają się w przedziale od 1,20 zł do 2,05zł/l.

Rynek zbóż

N rynku zbóż stagnacja i kolejne spadki cen skupu. Spadki notują też pszenica, rzepak i kukurydza na giełdzie Matiff. Rolnicy informują, że pszenicę można sprzedać za około 700 zł/t, jęczmień ozimy za 600 zł/t a rzepak zszedł już nawet do poziomu 1 500 zł/t. To są ceny, które według naszych kalkulacji nie pokrywają kosztów produkcji.

Rynek jest zdestabilizowany również poprzez dopłaty rządowe do zbóż. Są one wykorzystywane przez podmioty skupowe do zaniżania cen skupu. Ziarno jest w tym roku gorszej jakości i często nie spełnia wymogów stawianych zbożom konsumpcyjnym, co dodatkowo obniża cenę.

Przypominamy, że Wielkopolska Izba Rolnicza od wielu miesięcy zwraca uwagę i apeluje o podjęcie działań mających na celu niedopuszczenie do destabilizacji polskiego rynku żywnościowego poprzez napływ towarów rolnych z Ukrainy. W związku z tym 26 sierpnia Zarząd Wielkopolskiej Izby Rolniczej wypracował Stanowisko w sprawie destabilizacji polskiego rynku w wyniku napływu towarów rolnych z Ukrainy. W tym Stanowisku Zarząd WIR przekazuje, że wspiera działania rządu polskiego, który kategorycznie domaga się przedłużenia obowiązującego zakazu. Nie jesteśmy przeciwnikami wejścia Ukrainy do struktur Unii Europejskiej, uważamy, że wzmocni to samą Unię oraz przede wszystkim nasze bezpieczeństwo. Proces ten nie może się jednak odbyć wyłącznie kosztem rolników. Wzywamy wszystkie strony do rozpoczęcia negocjacji, które pozwolą na wypracowanie korzystnych dla wszystkich rozwiązań długofalowych. Pełną treść Stanowiska Zarządu Wielkopolskiej Izby Rolniczej z dnia 26 sierpnia 2023 roku w sprawie destabilizacji polskiego rynku w wyniku napływu towarów rolnych z Ukrainy znajdą Państwo tutaj

Podczas ostatniego posiedzenia Rady Ministrów przyjęta została uchwała w sprawie podjęcia działań mających na celu przedłużenie środków zapobiegawczych dotyczących przywozu z Ukrainy niektórych produktów. Na decyzję Brukseli nadal czekamy.

Europosłowie byli przeciwni utrzymaniu zakazu i twierdzą, że na decyzję w tej sprawie nie może mieć wpływ przebieg wyborów w Polsce. Ważniejsza jest według nich pomoc Ukrainie w wywozie zboża.

Rynek żywca wołowego

Wrześniowe notowania cen skupu bydła odnotowały obniżki. Średnia stawka za byki w wadze poubojowej spadła średnio o 0,30 zł/kg.

Aktualne ceny skupu bydła rzeźnego w wadze żywej prezentują się następująco:

• Ceny byków: 8,80-14,00 zł/kg, średnia: 10,91 zł/kg
• Ceny jałówek: 5,50-13,00 zł/kg, średnia: 10,56 zł/kg
• Ceny krów: 4,50-10,00 zł/kg, średnia: 7,90 zł/kg.

Poniżej przedstawiamy ceny skupu bydła rzeźnego (WBC):

• Ceny byków: 17,50-21,00 zł/kg, średnia: 19,30 zł/kg
• Ceny jałówek: 16,90-22,30 zł/kg, średnia: 19,90 zł/kg
• Ceny krów: 13,30- 18,50 zł/kg, średnia: 16,61 zł/kg.

Dobrą wiadomością jest, że Główny Inspektorat Weterynarii otrzymał informację z Ambasady RP w Hanoi o zatwierdzeniu przez weterynaryjną służbę Wietnamu świadectwa dla mięsa wołowego i produktów z mięsa wołowego, przeznaczonych do eksportu w tym kierunku. Oznacza to otwarcie się wietnamskiego rynku na polską wołowinę. Dzięki temu polskie firmy mogą aplikować o znalezienie się na liście zakładów uprawnionych do eksportu do Wietnamu prowadzonej przez wietnamski resort rolnictwa, zgodnie z dotychczasową procedurą pre-listingu dla innych produktów.

Jak informuje Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego - Turcja otwiera się dla polskiego żywca wołowego. To kamień milowy, który przyspieszy rozwój naszej branży mięsnej. Turcja potwierdziła akceptację wzorów świadectw weterynaryjnych, które są niezbędne przy eksporcie bydła. Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego podkreśla, że ta możliwość otwiera przed nami nowe perspektywy i stanowi impuls do wzrostu cen bydła mięsnego.

Owoce i warzywa

We wrześniu wciąż możemy się cieszyć wieloma sezonowymi owocami i warzywami. Najlepiej kupować je na targowisku i od lokalnych rolników. We wrześniu świeże zjemy m.in. jabłka, gruszki, buraki, kapustę.

We wrześniu trwa sezon na następujące warzywa: kalafior, późne odmiany kapusty, brokuły, kalarepę, rzodkiew, marchew, buraki ćwikłowe, chrzan, dynię, patisony.

Jak podają strony branżowe, w Polsce co roku produkuje się ok. 90 tys. t papryki. Rok 2023 jest trudnym dla producentów właśnie tego warzywa. Producenci informują, że grozi im sprzedaży swoich produktów poniżej progu opłacalności. Na niższe ceny w hurtowniach wpływa m.in. duży import papryki do naszego kraju, ale też polityka sieci handlowych. W lipcu plantatorzy malin skarżyli się, że ceny owoców w skupie są tak niskie, że ich zbieranie jest obecnie nieopłacalne. Rząd uruchomił skup owoców, jednocześnie jednak w innych skupach ceny znacznie spadły. Teraz, zdaniem producentów, podobna sytuacja panuje na rynku papryki. Obecnie na rynku hurtowym minimalna cena za 1 kg papryki zielonej wynosi 3 zł, a czerwonej i żółtej – 4,75 zł. W ostatnich kilku sezonach średnie ceny płacone producentom papryki czerwonej przekraczały 4 zł/kg. Tymczasem koszt wyprodukowania papryki w Polsce, jak informują producenci, wynosi obecnie około 5 zł/kg. Od 2021 roku wzrósł o ok. 1 zł.

Aktualne ceny cebuli zaczynają się w granicach 1,80 zł za kilogram. Wskazany poziom tyczy się jednak warzywa sprzedawanego w dużym hurcie. Najwyższe ceny cebuli, których mogą oczekiwać producenci, oscylują natomiast na poziomie 2,30 zł za kilogram. Tutaj mówimy już jednak o towarze, który charakteryzuje się najwyższą jakością i dużym kalibrem. W tej cenie najczęściej sprzedawany jest detalicznie. Aktualne ceny cebuli zamykają się więc w przedziale 1,80-2,30 zł za kilogram.

Zbiory jabłek 2023 

Zbiory jabłek zdaniem sadowników będą niższe niż w ubiegłym roku. W wielu sadach jabłek jest o wiele mniej - zbiory będą niższe o co najmniej 20% w stosunku do sezonu 2022. Czynnik, który wpłynął na niższe plony, to duże porażenie parchem. W sadach słabo chronionych lub niechronionych, plonów nie ma w ogóle. Kolejny czynnik limitujący plonowanie ale i kondycję sadów, to susza, która w wielu regionach sadowniczych jest dotkliwa.

Zbiory śliwek

Sytuacja w handlu hurtowym śliwkami uległa pogorszeniu. Napływający z Mołdawii towar wpływa na ceny krajowych owoców. W ostatnich dniach zaobserwowano duże uderzenie importu śliwek z Mołdawii w cenie około 3 zł/kg za odmiany w typie węgierki. Import automatycznie pociągnął w dół ceny krajowych owoców. Wcześniej śliwki kosztowały 5-7 zł/kg, zaś teraz 4,5-5 zł/kg.  

Na rynku hurtowym ceny śliwek wielkoowocowych wynoszą od 3 do 4 zł/kg. Śliwki odmian w typie węgierki sprzedawane są za 3-4,2 zł/kg.

Ile kosztują owoce we wrześniu 2023 (ceny hurtowe)        

• Jabłka, różne odmiany – 1-66-3,50 zł/kg,
• Aronia – 4 zł/kg,
• Borówka amerykańska – 16-24 zł/kg,
• Brzoskwinia – 5-7,33 zł/kg,
• Gruszka, różne odmiany – 3-5 zł/kg,
• Maliny – 10-25 zł/kg,
• Śliwka węgierka – 3,50-6,50 zł/kg,
• Winogrona (jeszcze z importu) – 6-12 zł/kg.

Opracowanie:

Kaja Walkowska

Magdalena Kołodziejek

Andrzej Przepióra

Aleksander Poznański


Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/