W odpowiedzi na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z dnia 18 maja 2020 r. w sprawie gwałtownego spadku cen żywca wołowego i wieprzowego, który nie przekłada się na ceny w sklepach i hipermarketach >>>, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w odpowiedzi z dnia 9 czerwca 2020 r. poinformowało, że na bieżąco analizuje rozwój sytuacji na rynkach rolnych, w tym na rynku wołowiny i wieprzowiny, oraz podejmuje działania mające na celu poprawę sytuacji rynkowej oraz wsparcie producentów rolnych.
"Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Minister RiRW) już pismem z dnia 19 marca 2020 r. zaapelował do Komisji Europejskiej o podjęcie szybkich i zdecydowanych działań pomocowych w ramach (1) Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, (2) rynków rolnych (m.in. na rynku wołowiny), w tym wprowadzenia rekompensat finansowych dla producentów rolnych doświadczających skutków kryzysu związanego z pandemią Covid-19 (m.in. głębokich spadków cen, utraty płynności finansowej), czy (3) w obszarze handlu zagranicznego.
Następnie Polska wielokrotnie na forum Unii Europejskiej apelowała do Komisji Europejskiej m.in. o uruchomienie środków interwencyjnych na poszczególnych rynkach rolnych, w tym pismem Ministra RiRW z dnia 17 kwietnia 2020 r. skierowanym do Komisarza UE ds. rolnictwa Pana Janusza Wojciechowskiego w sprawie pilnej interwencji na rynkach wołowiny, baraniny, mleka i drobiu. W niniejszym piśmie do Komisarza UE Minister RiRW wyraził przekonanie, że Komisja Europejska w tej kryzysowej, niespotykanej jak dotąd sytuacji, uruchomi instrumenty interwencji rynkowej ukierunkowane na tymczasowe zagospodarowanie nadwyżek, potwierdzając tym samym prawidłową realizację przez Komisję Europejską zadań wynikających z rozporządzenia nr 1308/2013 ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych. Równolegle z ww. wnioskiem, Minister RiRW pismem z dnia 17 kwietnia 2020 r. wystąpił do Komisarza UE ds. rolnictwa z propozycją zmiany polskiego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014-2020 w celu złagodzenia niekorzystnych skutków pandemii Covid-19 dla rolnictwa i obszarów wiejskich, w tym m.in. wsparcia rynku wołowiny.
W następstwie wystąpień Polski, jak również innych państw członkowskich, Komisja Europejska w dniu 4 maja 2020 r. uruchomiła pakiet środków nadzwyczajnych na rynkach rolnych w celu wsparcia sektorów, które najbardziej ucierpiały wobec pandemii Covid-19, obejmujący m.in. uruchomienie dopłat do prywatnego przechowywania przetworów mlecznych: masła, odtłuszczonego mleka w proszku i serów (odpowiednio rozporządzenia Komisji: 2020/597, 2020/598, 2020/591), wołowiny (rozporządzenie Komisji 2020/596) oraz baraniny i koziny (rozporządzenie Komisji 2020/595). W Polsce zainteresowanie udziałem w ww. mechanizmach jest niewielkie – od dnia 7 maja 2020 r. do dnia 5 czerwca 2020 r. przedsiębiorcy złożyli w Polsce wnioski o objęcie dopłatami do prywatnego przechowywania 442 ton wołowiny i 39 ton serów (z przyznanego limitu 8 277 ton serów).
Ponadto uprzejmie informuję, że w dniu 13 maja 2020 r., podczas nieformalnego posiedzenia Rady Ministrów Rolnictwa UE na temat kryzysowej sytuacji w rolnictwie związanej z pandemią Covid-19 i podejmowanych działań, które odbyło się w formie wideokonferencji, strona polska, wskazując na odnotowany na przełomie kwietnia i maja 2020 r. gwałtowny spadek cen skupu żywca wieprzowego podkreśliła, że należy niezwłocznie uruchomić dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny w ramach interwencji rynkowej przewidzianej w przepisach dotyczących wspólnej organizacji rynku produktów rolnych.
Postulat ten został również zgłoszony przez przedstawiciela Polski na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych – Produkty Zwierzęce, które odbyło się w formie wideokonferencji w dniu 20 maja 2020 r. Oprócz Polski, potrzebę reakcji na rynku trzody chlewnej zgłosiły również inne państwa UE, ponieważ spadkowa tendencja cenowa notowana była na całym rynku UE w konsekwencji obowiązujących ograniczeń wprowadzonych w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w odpowiedzi na trwający kryzys na rynkach produktów rolnych Komisja Europejska, ogłaszając w dniu 30 kwietnia 2020 r. pakiet środków pomocowych, których elementem jest obowiązujący mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania ww. produktów, zapowiedziała również zmianę rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (…) w kierunku umożliwienia państwom członkowskim, które nadal dysponują środkami w ramach PROW, wykorzystanie tych pieniędzy na wypłaty dla rolników i małych firm rolno-spożywczych w 2020 r. celu zapewnienia natychmiastowej pomocy dla najbardziej dotkniętych kryzysem. Obecnie, równolegle do prac na poziomie UE dotyczących zmiany ww. rozporządzenia nr 1305/2013, w MRiRW trwają intensywne prace mające na celu dodanie do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 nowego działania dotyczącego Wyjątkowej tymczasowej pomocy na rzecz rolników i MŚP działających w sektorze przetwórstwa, wprowadzania do obrotu lub rozwoju produktów rolnych, którzy zostali najciężej dotknięci kryzysem związanym z COVID-19. W ramach ww. działania przewiduje się również wsparcie dla producentów bydła mięsnego i świń.
Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że notowania cenowe z dwóch ostatnich tygodni 2020 r. (21-22 tydzień) powinny być pierwszym sygnałem odwrócenia niekorzystnych tendencji na rynku wieprzowiny i oczekiwaną reakcją na stopniowe odmrażanie poszczególnych segmentów gospodarki w związku z Covid-19. W 22. tygodniu 2020 r. (25-31 maj) cena zakupu świń wzrosła o ponad 10 % w relacji tygodniowej oraz o 3,7% w relacji miesięcznej. Odwrócenie spadkowego trendu obserwowane jest również na rynku UE, gdzie w 22. tygodniu 2020 r. cena skupu świń (klasa E) wyniosła 162,91 euro/100 kg, co oznacza wzrost w relacji tygodniowej o 2,2%. Należy oczekiwać, że stopniowe odbudowywanie popytu na wieprzowinę pozwoli na przywrócenie stabilności na rynku i przynajmniej częściowe odrobienie strat finansowych rolników. Ponadto uprzejmie informuję, że w ostatnich tygodniach notowany jest wzrost cen bydła. W 22. tygodniu 2020 r. średnia cena bydła w Polsce, według wagi żywej, ukształtowała się na poziomie 6,09 zł/kg i wzrosła odpowiednio w relacji tygodniowej i miesięcznej o 2,1% oraz o 5,4%.
Odnosząc się do postulatu dotyczącego zakupu wołowiny przez Agencję Rezerw Materiałowych uprzejmie informuję, że organem właściwym w tej sprawie jest Minister Klimatu."
- Jan Marciszewski
