Ograniczenia przy przekraczaniu granic państwowych w związku z pandemią Covid-19 uniemożliwiają wielu gospodarstwom rolnym sezonowe zatrudnienie pracowników zza granicy. Zarząd Wielkopolskiej Izby Rolniczej podjął w tej sprawie interwencję u Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Oto pełna treść wystąpienia.
Szanowny Panie Ministrze,
działając w imieniu Wielkopolskiej Izby Rolniczej, niezwłocznie reagując na zgłaszane problemy przez członków naszego samorządu, niniejszym wnosimy o pilne uregulowanie spraw związanych ze świadczeniem przez cudzoziemców pracy sezonowej.
Do Wielkopolskiej Izby Rolniczej napływają zapytania zaniepokojonych plantatorów w przedmiocie braku możliwości powierzenia prac sezonowych związanych z obecnym już zapotrzebowaniem (np. szparagi) do pomocy w zbiorach owocach i warzyw. Powszechnie znanym faktem jest, że w latach ubiegłych prace te najczęściej powierzano pracownikom przybywającym z Ukrainy. Obecne problemy, wynikające z potrzeby przeciwdziałaniu rozprzestrzenianiu się koronawirusa COVID-19, są dwojakiego rodzaju. Pierwszy z nich dotyka zakazu granicznego ruchu lotniczego, kolejowego, pieszego oraz autobusowego. Dopuszcza się jedynie przekraczanie granicy samochodem osobowym. Wymaga podkreślenia, że zdecydowana większość ukraińskich pracowników nie korzysta z tej formy transportu. Równocześnie wątpliwości budzi konieczność przejścia obowiązkowej 14-dniowej kwarantanny dla osób przekraczających granicę. W przypadku pracowników sezonowych wymiana zatrudnionego personelu w gospodarstwie rolnym jest bardzo znaczna. Oznacza to w istocie brak możliwości zapewnienia przez prowadzącego gospodarstwo zgodnych z przepisami warunków odbycia tej kwarantanny przez pracownika przybywającego z zagranicy. Chodzi w tym miejscu w szczególności o odbycie kwarantanny w sposób gwarantujący należytą izolację od innych osób gospodarujących w gospodarstwie. Tym samym pozostałe osoby zamieszkujące oraz gospodarujące zmuszone byłyby także do poddania się kwarantannie. Wymaga zauważenia również, iż ogromna część gospodarstw rolnych składa się z nieruchomości niestanowiących zwarty kompleks pól uprawnych oraz siedliska. Z tego względu koniecznym pozostaje dojazd – najczęściej po drogach publicznych – do tych gruntów, które położone są określonej odległości od siedliska plantatora. W rezultacie dochodzi do stanu, w którym rolnik oraz osoby współgospodarujące muszą opuścić jedną część gospodarstwa rolnego, aby dotrzeć do jego innej części. W kontekście brzmienia § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii może być to intepretowane jako złamanie zasad kwarantanny. Przyjęcie z kolei innego rozwiązania polegającego na pełnej izolacji pracownika przybyłego z zagranicy, prowadziłoby do stanu kiedy pracownik taki pozostaje bezczynny przez okres dwóch tygodni, na co nie mogą sobie pozwolić ani plantatorzy ani sami zainteresowani.
Rozwiązaniem powyższych problemów byłoby wprowadzenie rozwiązań zwalniających zagranicznych pracowników sezonowych z systemu obowiązkowej kwarantanny dla osób przekraczających granicę. Postuluje się zatem, aby objąć ten krąg osób rozwiązaniami zastrzeżonymi dla pracowników wykonujących zawody o krytycznym znaczeniu. W naszej ocenie pracownicy sezonowi odgrywają w polskim rolnictwie kluczową rolę przy zbiorze, sadzeniu czy pielęgnacji upraw. Tym samym przychylnie odnosimy się do zalecenia Komisji Europejskiej zawartej w Komunikacie Komisji „Wytyczne dotyczące korzystania ze swobodnego przepływu pracowników podczas epidemii COVID-19” opublikowanego w Dz. Urz. UE C 102I/12 z 30 marca 2020 r. W komunikacie tym Komisja wprost stwierdza, że państwa członkowskie powinny traktować pracowników sezonowych w taki sam sposób, jak pracowników wykonujących zawody o krytycznym znaczeniu. Co więcej, państwa członkowskie powinny również zezwolić na dalsze przekraczanie granic przez takich pracowników, o ile praca w danym sektorze jest nadal dozwolona w przyjmującym państwie członkowskim.
Drugim ze wspomnianych problemów jest kwestia ważności zaświadczeń o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej, o których mowa w art. 88p ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Mając na uwadze konieczność przedłożenia ich w placówkach dyplomatycznych RP celem uzyskania dokumentu wizowego, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, kłopotliwa staje się ważność tych zaświadczeń, która wygasa po upływie 3 miesięcy od ich wydania. Wygasająca ważność tych zaświadczeń kontrastuje z okolicznością zamknięcia polskich placówek dyplomatycznych na Ukrainie przez co pracownicy z tego kraju nie mogli oraz nie mogą ich przedłożyć we wspomnianym wyżej celu. W praktyce uniemożliwia to ukraińskim pracownikom sezonowym przyjazd do Polski i podjęcie legalnej pracy w gospodarstwach rolnych. Toteż pilną potrzebą pozostaje wprowadzenie takich rozwiązań, które przedłuża okres ważności wydanych już zaświadczeń oraz umożliwią pracownikom sezonowym uzyskanie wiz bądź też zwolnią ich z takiego obowiązku w obecnym okresie zagrożenia lub obowiązywania stanu epidemii.
Z poważaniem,
Piotr Walkowski
Do wiadomości:
- Minister Spraw Zagranicznych,
- Minister Rozwoju,
- Krajowa Rada Izb Rolniczych.
Źródło Wielkopolska Izba Rolnicza http://www.wir.org.pl/
