Wstrzymanie wypłaty świadczenia z KRUS z powodu posiadania lub współposiadania gospodarstwa

Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, popierając stanowisko Mazowieckiej Izby Rolniczej, zwrócił się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi w dniu 18 października 2016 r.  z wnioskiem o podjęcie inicjatywy w celu zmiany przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. 2013.1430 j.t.) w zakresie art. 28 zawierającego przesłanki do częściowego zawieszenia wypłaty emerytur i rent z ubezpieczenia.

Nagminnym problemem jest, iż organy KRUS powołując się na art. 28 ust. 11 niniejszej ustawy wydają decyzje pozbawiające rencistów części uzupełniającej renty rolniczej, a także niejednokrotnie żądają zwrotu nienależnie ich zdaniem pobranej renty. Swoje decyzje motywują faktem posiadania lub współposiadania gospodarstwa rolnego bez odniesienia się do stanu faktycznego tzn. czy osoba uprawniona do pobierania renty faktycznie prowadzi działalność rolniczą i wykonują w gospodarstwie rolnym jakiekolwiek prace czy tylko posiada bądź współposiada gospodarstwo rolne.

Zarówno w ocenie samorządu rolniczego jaki i w ocenie Sądu Najwyższego, samo manifestowanie praw własnościowych do gospodarstwa rolnego nie może być traktowane jako równoznaczne z jego prowadzeniem (Uchwała SN z 6 maja 2004 r., II UZP 5/04, wyrok SN z 20.09.2005 r., III UK 77/05). W tego typu przypadkach koniecznym jest ustalenie czy uprawniony rzeczywiście wykonuje działalność rolniczą czy jest tylko współposiadaczem gospodarstwa rolnego. Skutki w postaci zawieszenia wypłaty renty lub emerytury rolniczej powinny wynikać z faktu prowadzenia gospodarstwa, uzyskiwania dochodu z tej działalności oraz wykonywania w nim prac, a nie jedynie z jego współposiadania. Natomiast jeżeli rencista udowodni, że nie prowadzi działalności rolniczej, to nie powinien być pozbawiony części uzupełniającej świadczenia. Na tożsamym stanowisku stoją sądy pracy i ubezpieczeń społecznych w całym kraju na czele z Sądem Najwyższym (wyrok SN z 8.01.1997 r., II UKN 39/96, wyrok SN z 27.05.1997 r., II UKN 145/97, wyrok S.A. we Wrocławiu z 15.03.2012 r., III AUa 23/12, wyrok SO w Płocku z 10.03.2016, VI U 558/15).

Wobec powyższego, w celu uniknięcia licznych rozstrzygnięć krzywdzących dla rencistów rolniczych wskazane jest aby definitywnie rozwiązać niniejszy problem. Samorząd rolniczy zaproponował dopuszczenie możliwości składania środków dowodowych w postaci oświadczeń o nieprowadzeniu działalności rolniczej przez rencistów. W związku z tym, popierając stanowisko MIR w tej sprawie, zawnioskowano o zmianę art. 28 poprzez dodanie w ust. 1 punktu 13 w następującym brzmieniu:

„Emerytura lub renta nie ulega zawieszeniu jeżeli świadczeniobiorca nie prowadzi działalności rolniczej i poświadczy ten fakt oświadczeniem o treści „Świadom odpowiedzialności karnej oświadczam, że nie prowadzę działalności rolniczej i nie wykonuję prac w gospodarstwie rolnym”

Lub zmianę brzmienia art. 28 omawianej ustawy w następujący sposób:

„Wypłata emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega zawieszeniu w razie osiągnięcia dochodu z gospodarstwa w wysokości określonej w art. 104 ust. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016, poz.887).”