W związku z wystąpieniem w niektórych regionach kraju klęski podtopienia i zalania pól Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wydanie interpretacji przepisów dotyczącej spełnienia warunku ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej za wyjątkiem łąk i pastwisk od co najmniej jednego z ryzyka.
Z zapisu § 13 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wynika, że „Pomoc, o której mowa w ust. 1, pomniejsza się o 50%, jeżeli w dniu wystąpienia szkód w uprawach rolnych lub uprawach w szklarniach lub w tunelach foliowych co najmniej 50% powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej, z wyłączeniem łąk i pastwisk, nie było ubezpieczonych co najmniej od jednego z ryzyk, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 3. "
W związku z tym, że straty dotyczą dwóch lat gospodarczych tj. 2019/2020 oraz 2020/2021 rolnicy składają dwa odrębne wnioski o szacowanie strat- pierwszy dotyczący niezebranych płodów rolnych (np. buraka cukrowego, kukurydzy) i drugi-dotyczący nowych zasiewów ozimych. O ile w pierwszym przypadku logiczne wydaje się wykazanie spełnienia warunku ubezpieczenia min. 50% upraw poprzez zawarte polisy jesienią ubiegłego roku oraz wiosną tego roku, to w przypadku nowych zasiewów brak jest takiej możliwości.
Nowe zasiewy uległy zniszczeniu w okresie gdy polisy nie mogły zostać zawarte lub nie obowiązywały (dotyczy to upraw w trakcie wschodów lub w okresie trwania karencji ubezpieczeniowej) a także nie obejmowały całego gospodarstwa, np. ze względu na planowane zasiewy wiosenne.
Należy dodać, że ustawa z dn. 7.07.2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, która nakłada obowiązek ubezpieczenia upraw reguluje termin jego spełnienia w art. 10c ust. 2. „Obowiązek ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, uważa się za spełniony, jeżeli od dnia 1 lipca roku następującego po roku, za który rolnik uzyskał płatności bezpośrednie, w okresie 12 miesięcy, ochroną ubezpieczeniową objęte jest co najmniej 50% powierzchni upraw, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt. 1, od co najmniej jednego ryzyk wymienionych w ust. 1.”
Zgodnie z ww. ustawą do spełnienia obowiązku ubezpieczenia 50% upraw, za które rolnik otrzymał dotacje za 2020 r. , ma on czas zarówno jesienią 2020 r. jak i wiosną 2021 roku. Zatem zapisy dwóch cytowanych dokumentów nie są ze sobą zgodne. W rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 27.01.2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i modernizacji Rolnictwa mowa jest o spełnieniu obowiązku ubezpieczenia 50% upraw na dzień wystąpienia szkody, natomiast ustawa z dn. 7.07,2005 o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich , dla tegorocznych upraw ozimych wskazuje termin spełnienia obowiązku na dzień 30.06.2021 r. W związku z tym w opinii samorządu rolniczego, wymagana jest interpretacja, według której ujednolici się te zapisy i sprawi, że będą one realne do spełnienia przy każdych warunkach pogodowych.
Kolejny problem stanowi przedmiot ubezpieczeń, który według wspomnianej ustawy obejmuje uprawy zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych pomijając zasiewy traw na gruntach rolnych, strączkowych drobnonasiennych, czy gryki. Mimo braku możliwości ubezpieczenia tych upraw ich powierzchnia jest wliczana do powierzchni nieubezpieczonej w gospodarstwie (wyjątek stanowią wyłącznie łąki i pastwiska).
Następny problem stwarzają grunty znajdujące się na polderach lub w okolicy cieków wodnych, gdzie o ile towarzystwa ubezpieczeniowe zawrą polisę ubezpieczeniową (zdarza się to bardzo rzadko) to nie odpowiadają one za straty spowodowane zalaniem lub podtopieniem.
Obecnie rolnicy składają wnioski o szacowanie strat przez gminne komisje powołane przez wojewodów ds. szacowania szkód w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej.
W związku z wyżej przedstawionymi problemami Zarząd KRIR zwraca się o wyjaśnienie kiedy warunek ubezpieczenia minimum 50% gospodarstwa został lub zostanie spełniony i jakie dokumenty stanowią dowód jego spełnienia.
- Małgorzata Ramatowska
