Posiedzenie Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa

Ministrowie zapoznali się z planem prac prezydencji słoweńskiej w obszarach rolnictwa i rybołówstwa. Sześciomiesięczny program prezydencji opublikowany został pod hasłem ”Razem. Odporna. Europa”. Prezydencja słoweńska będzie przede wszystkim kontynuować proces finalizowania reformy WPR poprzez przygotowanie końcowej wersji aktów prawnych wchodzących w skład pakietu legislacyjnego WPR.

Rolnictwo ekologiczne

Ministrowie zatwierdzili konkluzje Rady dotyczące komunikatu Komisji w sprawie planu działania na rzecz produkcji ekologicznej. „Rozwój sektora rolnictwa ekologicznego w Polsce jest celem priorytetowym, istotnym także w aspekcie ochrony środowiska naturalnego oraz oczekiwań konsumentów. Produkcja ekologiczna realizuje szereg celów Zielonego Ładu, m.in. w zakresie redukcji stosowania antybiotyków, środków ochrony roślin, syntetycznych nawozów, a także poprawy dobrostanu zwierząt i skrócenia łańcuchów dostaw”  podkreślił w swoim wystąpieniu wiceminister Ryszard Bartosik.

W dyskusji ministrowie zwracali uwagę na konieczność wspierania popytu na produkty ekologiczne, a także na wagę zielonych zamówień publicznych oraz promocji  spożycia produktów ekologicznych. W wypowiedziach przedstawicieli państw członkowskich wskazywano również na istotność rozwoju badań i innowacji oraz zaangażowania całego łańcucha dostaw w rozwój produkcji ekologicznej.

Kwestie handlowe w sektorze rolnym

Ministrowie omówili kwestie handlowe w sektorze rolnym w oparciu o informacje przedstawione przez KE, dotyczące stanu negocjacji umów handlowych, m.in. z Nową Zelandią, Australią i Chile. KE poinformowała też o planowanym wznowieniu rozmów z Indiami, zarówno w obszarze FTA, jak i porozumienia o oznaczeniach geograficznych.  

W trakcie dyskusji ministrowie wskazywali na znaczenie handlu międzynarodowego i zawierania umów o wolnym handlu, jednocześnie jednak zwracali uwagę na konieczność zrównoważenia interesów defensywnych i ofensywnych UE. Szczególnie często podnoszono sprawę zwiększonych wymagań dla unijnych rolników wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu, a zwłaszcza strategii „Od pola do stołu”, i podkreślano konieczność zapewnienia równych warunków konkurencji poprzez nałożenie równie wysokich wymagań na produkty importowane.

Polska wyraziła poparcie dla wysiłków Komisji włączenia do umów handlowych ambitnych rozdziałów dotyczących zrównoważonego rozwoju. Zaapelowała, by wykorzystać negocjacje do uzyskania zobowiązań partnerów do działań na rzecz neutralności klimatycznej, podnoszenia standardów dobrostanu zwierząt, przeciwdziałania antybiotykoodporności itp. Zwróciła zarazem uwagę, że bez mechanizmu konkretnych sankcji za nieprzestrzeganie takich zapisów mogą być one w praktyce nieskuteczne. Wskazane jest zatem przyjęcie ostrożnej postawy w rolnym obszarze negocjacji umów o wolnym handlu (FTA).

„Koncesje w dostępie do rynku UE we wrażliwych sektorach rolnictwa powinny być ograniczone. Umowy powinny przewidywać możliwość stosowania klauzul ochronnych dla towarów rolnych, pozwalających na skuteczną reakcję w razie trudności ekonomicznych na skutek importu na zliberalizowanych warunkach”,  podkreślił sekretarz stanu Ryszard Bartosik.

Poza tym, zdaniem Polski, niezmiennie sprawą priorytetową pozostaje zagwarantowanie zgodności żywności pochodzącej z krajów trzecich z unijnymi normami bezpieczeństwa, oraz, w możliwie jak największym stopniu, zgodności z innymi unijnymi wymogami produkcji rolnej. Polska oczekuje przygotowania przez Komisję, zapowiadanego na przyszły rok, raportu nt. stosowania unijnych standardów w imporcie towarów rolnych z krajów trzecich.

Dobrostan zwierząt

Na wniosek Komisji Europejskiej oraz kilku państw członkowskich, Rada omówiła kwestie związane z dobrostanem zwierząt. KE przedstawiła Komunikat w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Skończmy z chowem klatkowym”. W dniu 30 czerwca br. Komisja Europejska wydała komunikat, w którym pozytywnie odniosła się do tej inicjatywy obywatelskiej i zobowiązała się przedstawić do końca 2023 r. propozycje legislacyjne w sprawie stopniowego znoszenia i ostatecznie zakazu stosowania systemów klatkowych od 2027 r.

Na wniosek Austrii ministrowie debatowali także o poprawie dobrostanu zwierząt w hodowli indyków zgodnie ze strategią „Od pola do stołu ”, a na wniosek Niemiec i Francji na temat zakazu systematycznego zabijania samców piskląt w sektorze  kur niosek .

Zdaniem Polski dobrostan zwierząt jest obecnie tematem wzbudzającym duże zainteresowanie społeczne, czego wyrazem jest także omawiana europejska inicjatywa obywatelska. Należy także pamiętać, że wszelkie zmiany legislacyjne związane z poruszanymi dziś zagadnieniami będą wyzwaniem dla rolników utrzymujących zwierzęta gospodarskie. Zmiany te będą musiały pogodzić ideę poprawy dobrostanu zwierząt z kwestiami opłacalności prowadzenia produkcji zwierzęcej w Unii Europejskiej, ekonomii i zasad konkurencyjności na rynku wewnętrznym. W ocenie Polski propozycje przyszłych regulacji dotyczących dobrostanu zwierząt muszą opierać się na najnowszych badaniach naukowych i doświadczeniach państw członkowskich. Jednocześnie muszą uwzględniać warunki ekonomiczne prowadzenia takiej produkcji i jej opłacalność.

Na wniosek Chorwacji omówiono sprawę kosztów pasz w sektorze produkcji zwierzęcej. Zwrócono uwagę na negatywny wpływ długotrwałej pandemii COVID-19 na produkcję zwierzęcą, a obecnie także niekorzystny trend rosnących cen pasz i tym samym kosztów produkcji. Biorąc pod uwagę uwarunkowania rynkowe i trendy światowe oraz wrażliwość produkcji zwierzęcej, Chorwacja  wezwała KE do zbadania wszystkich dostępnych opcji stabilizacji sektora, w formie wsparcia finansowego lub innych skutecznych mechanizmów. Wniosek poparło 14 państw, w tym Polska.

Spotkania bilateralne

Na marginesie Rady wiceminister Ryszard Bartosik odbył spotkania bilateralne z wiceminister rolnictwa Niemiec Beate Kasch oraz wiceministrem rolnictwa Bułgarii Georgi Sabevem.

W trakcie spotkania z delegacją niemiecką poruszono kwestie możliwości współpracy polsko-niemieckiej w takich obszarach jak: strefowe zezwolenia na środki ochrony roślin, przygotowanie wspólnej rekomendacji w odniesieniu do nowego selektywnego narzędzia połowowego, jako sposobu poprawy sytuacji zasobów ryb w Morzu Bałtyckim, oraz zwalczanie ASF.

Spotkania z delegacją Bułgarii dotyczyło pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu z Ukrainą (DCFTA) w kontekście zwiększonego importu z Ukrainy wybranych produktów rolnych do Bułgarii i Polski. Ministrowie byli zgodni co faktu, że wszystkie umowy o wolnym handlu (FTA) powinny zawierać bezterminowe bilateralne klauzule ochronne, umożliwiające czasowe zawieszenie lub ograniczenie koncesji taryfowych, w tym odrębną klauzulę dostosowaną do specyfiki sektora rolnego.