Możliwości rolniczych spółdzielni produkcyjnych w ramach PROW 2014-2020

W odpowiedzi na wniosek KRIR dotyczący włączenia rolniczych spółdzielni produkcyjnych do działań PROW 2014-2020 resort rolnictwa w dniu 2 marca 2016 r. poinformował, że warunki i tryb przyznawania wsparcia zostały określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1371). Przepisy ww. rozporządzenia powstały w oparciu o zapisy PROW 2014-2020, który został zatwierdzony 12 grudnia 2014 r. przez Komisję Europejską. Sposób ukierunkowania pomocy w poszczególnych działaniach PROW 2014-2020 został określony na podstawie analizy SWOT przeprowadzonej na potrzeby PROW 2014-2020, opinii ekspertów, uzgodnień, a także ukształtował się w wyniku konsultacji publicznych i negocjacji Programu z Komisją Europejską.

Biorąc pod uwagę zidentyfikowane potrzeby wsparcia gospodarstw rolnych w Polsce, pomoc w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych" PROW 2014-2020 przyznawana jest dla gospodarstw o powierzchni użytków rolnych do 300 ha i wielkości ekonomicznej do 200 tys. euro.

W związku z powyższym podmiot będący osobą prawną (np. spółdzielnia), który spełnia warunki przyznania pomocy m. in. posiada gospodarstwo rolne odpowiedniej powierzchni i wielkości ekonomicznej oraz kieruje tym gospodarstwem, może ubiegać się o pomoc w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych".

Ponadto MRiRW informuje, że spółdzielnie mogą ubiegać się o pomoc w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój". Wsparciem mogą zostać objęte inwestycje, które dotyczą przetwórstwa i wprowadzania do obrotu na poziomie handlu hurtowego produktów rolnych, tj. produktów wymienionych w Załączniku nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z wyłączeniem produktów rybnych, przy czym produkt będący wynikiem przetwarzania powinien być również produktem rolnym.

Ze wsparcia w ramach ww. poddziałania będą mogli skorzystać:

• osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która posiada zarejestrowaną działalność w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, działająca jako przedsiębiorca wykonujący działalność jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo, albo
• rolnik, domownik, małżonek rolnika podlegający ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie - dotyczy podmiotów składających wnioski w naborze tematycznym dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych.

Do kosztów kwalifikowalnych, o refundację których będzie mógł ubiegać się beneficjent działania, będą zaliczane:

• koszty budowy, modernizacji lub przebudowy budynków produkcyjnych lub magazynowych i budowli stanowiących infrastrukturę zakładów przetwórstwa, niezbędną do wdrożenia inwestycji w zakresie zakupu maszyn i urządzeń lub infrastruktury służącej ochronie środowiska;
• koszty zakupu (wraz z instalacją) lub leasingu zakończonego przeniesieniem prawa własności:
  • maszyn lub urządzeń do przetwarzania, magazynowania lub przygotowania produktów do sprzedaży,
  • aparatury pomiarowej, kontrolnej oraz sprzętu do sterowania procesem produkcji lub magazynowania,
  • urządzeń służących poprawie ochrony środowiska;
• koszty zakupu oprogramowania służącego zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz sterowaniu procesem produkcji i magazynowania;
• koszty wdrożenia procedury certyfikowanych systemów zarządzania jakością;
• opłaty za patenty i licencje;
• koszty ogólne tj.: przygotowania dokumentacji technicznej projektu, przygotowania biznesplanu, nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego.

Poziom pomocy wynosi maksymalnie 50% kosztów inwestycji kwalifikującej się do wsparcia. Maksymalna wysokość pomocy w okresie realizacji Programu dla jednego beneficjenta wynosi 3 000 000 zł, a w przypadku związków grup producentów rolnych lub zrzeszeń organizacji producentów 15 000 000 zł. Minimalna wysokość pomocy przyznana na realizację jednej operacji wynosi 100 000 zł. Jednakże, w przypadku operacji realizowanych przez rolników składających wnioski w naborze tematycznym dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych, maksymalna kwota pomocy będzie wynosić 300 000 zł.

Rolnicza spółdzielnia produkcyjna może zostać beneficjentem poddziałania 3.2 „Wsparcie działań informacyjnych i promocyjnych realizowanych przez grupy producentów na rynku wewnętrznym”. Warunkiem skorzystania z pomocy w ramach tego działania jest wytwarzanie produktów w ramach systemu jakości oraz spełnienie pozostałych warunków kwalifikowalności. Wsparcie w ramach ww. poddziałania przeznaczone jest na promocję produktu, który wytwarzany jest w ramach któregoś z poniżej wymienionych systemów jakości, krajowego lub unijnego.

Beneficjentem podziałania będą mogły być grupy producentów, których członkowie wytwarzają lub - jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy ma formę spółdzielni w rozumieniu przepisów prawa spółdzielczego - która wytwarza, lub której członkowie wytwarzają produkty rolne lub środki spożywcze przeznaczone bezpośrednio lub po przetworzeniu do spożycia przez ludzi:

• których nazwy zostały wpisane do rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności, o którym mowa w art. 22 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 343 z 14.12.2012, str. 1), lub rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych, o którym mowa w art. 11 tego rozporządzenia, lub
• objęte systemem rolnictwa ekologicznego, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L 189 z 20.07.2007, str. 1, z późn. zm.), lub
• objęte systemem ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 (Dz. Urz. UE L 39 z 13.02.2008, str. 16, z późn. zm.), lub
• objęte systemem ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina, o którym mowa w art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 251/2014 w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina, uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1601/91 (Dz. Urz. UE L 84 z 20.03.2014, str. 14), lub
• objęte systemem ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych wyrobów winiarskich, o których mowa w części II tytule Ii rozdziale I sekcji 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671, z późn. zm.), lub
• integrowanej produkcji roślin w rozumieniu przepisów o środkach ochrony roślin, lub
• zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Jakość Tradycja", lub
• zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Meat Program", lub
• zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Pork Quality System", lub
• zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products" - „Tuszki, elementy i mięso z kurczaka, indyka i młodej polskiej gęsi owsianej", lub
• zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products" - „Kulinarne mięso wieprzowe", lub
• zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products" - „Wędliny".

Zakres poddziałania 3.2 obejmuje możliwość przeprowadzenia działań o charakterze informacyjno-promocyjnym, w celu zachęcenia konsumentów do zakupu produktów rolnych i środków spożywczych objętych systemami jakości, poprzez zwrócenie uwagi na specyficzne cechy danych produktów lub ich przewagę nad innymi, ze względu na ich produkcję zgodnie z wymogami systemu jakości. W szczególności, działania te mają na celu zwrócenie uwagi konsumentów na jakość produktów, specyficzne metody produkcji, a także, w odpowiednich przypadkach, wysokie wymogi w zakresie dobrostanu zwierząt i poszanowanie środowiska, związane z danym systemem jakości.

Do działań informacyjno-promocyjnych, możliwych do zrealizowania przez grupę producentów w ramach tego poddziałania, należy szereg przedsięwzięć, do których zaliczyć można drobne operacje, takie jak wydruk ulotek czy broszur po bardziej złożone działania takie jak przeprowadzenie akcji reklamowej (w telewizji, radiu, prasie), prowadzenie serwisu internetowego, zorganizowanie wyjazdu na targi, wystawy lub udział w nich lub przeprowadzenie promocji w centrach handlowych. Rodzaje działań informacyjno- promocyjnych, możliwych do refundacji w ramach tego poddziałania zostaną określone w legislacji krajowej.

Pomoc przyznawana w ramach tego poddziałania będzie udzielana w formie refundacji do 70% kosztów kwalifikowalnych, poniesionych od dnia, w którym została zawarta umowa o przyznaniu pomocy, do dnia zakończenia realizacji operacji określonego w tej umowie, związanych bezpośrednio z realizacją operacji. Według aktualnego projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie działań informacyjnych i promocyjnych realizowanych przez grupy producentów na rynku wewnętrznym" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, wysokość kosztów kwalifikowanych na operację wynosi nie więcej niż 2 500 000 zł netto.

Rolnicza spółdzielnia produkcyjna może być także członkiem grupy operacyjnej na rzecz innowacji (EPI), która to może ubiegać się o środki wsparcia w ramach działania „Współpraca" PROW 2014-2020. Działanie to ma na celu, poprzez działalność grup EPI, wspieranie współpracy pomiędzy rolnikami, przedsiębiorcami oraz naukowcami, aby ułatwić wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań do praktyki w sektorze rolnym, spożywczym i leśnym.

W działaniu „Współpraca" przyjęto model kompleksowego wsparcia tworzenia i funkcjonowania grup operacyjnych na rzecz innowacji oraz realizacji przez te grupy operacji, które prowadzić będą do opracowania nowych rozwiązań w zakresie nowych produktów, praktyk, procesów, technologii, metod organizacji i marketingu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym.

Przedmiotem operacji, które będą mogły być realizowane w ramach tego działania będą produkty, praktyki, procesy lub technologie, związane z produkcją lub przetwarzaniem produktów wymienionych w Załączniku nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (produkty rolne lub pierwszego przetworzenia), z zastrzeżeniem, że w przypadku praktyk, procesów lub technologii związanych przetwarzaniem tych produktów, operacja zakończy się przetworzeniem na produkt także objęty Załącznikiem nr 1.

Zgodnie z przedstawioną informacją, wsparcie skierowane jest na opracowanie i wdrożenie do praktyki konkretnego innowacyjnego rozwiązania, co oznacza, że ważny jest przedmiot operacji. Natomiast pożądane jest duże zróżnicowanie składu członkowskiego grupy operacyjnej, spełniającego oczywiście wymagania określone dla grup operacyjnych, gdyż oznacza to potencjalnie szerszy krąg odbiorców opracowywanego innowacyjnego rozwiązania.

Beneficjentami tego działania będą grupy operacyjne na rzecz innowacji (EPI), utworzone przez co najmniej dwa różne podmioty należące do różnych kategorii wymienionych poniżej:

• rolnicy lub grupy rolników;
• posiadacze lasów;
• naukowcy;
• instytuty lub jednostki naukowe;
• uczelnie;
• przedsiębiorcy sektora rolnego lub spożywczego;
• przedsiębiorcy sektorów działających na rzecz sektora rolnego i spożywczego (np. producenci nawozów, pasz, środków ochrony roślin, maszyn i urządzeń do produkcji);
• podmioty doradcze;
• konsumenci i ich organizacje;
• jednostki samorządu terytorialnego;
• organizacje branżowe i międzybranżowe działające w obszarze łańcucha żywnościowego.

Finansowaniem w ramach tego działania objęte są następujące główne grupy kosztów.

• Koszty ogólne operacji związane przygotowaniem operacji, którą będzie realizowała grupa operacyjna i upowszechnieniem rezultatów operacji zrealizowanej przez grupę operacyjną.
• Koszty bieżące funkcjonowania grupy operacyjnej.
• Koszty badań stosowanych i prac rozwojowych związanych bezpośrednio z przedmiotem operacji, jeżeli będą niezbędne do wdrożenia do praktyki rezultatu operacji.
• Koszty bezpośrednie (inwestycyjne) operacji, związane z realizacją planu biznesowego grupy operacyjnej EPI, w tym testowania.

Zaplanowany w PROW 2014-2020 poziom pomocy wynosi:

• 100% kwoty wydatków kwalifikowalnych - w przypadku kosztów ogólnych oraz kosztów funkcjonowania grupy operacyjnej,
• 90% kwoty wydatków kwalifikowalnych - związanych prowadzeniem prac badawczych, bezpośrednio związanych z wdrożeniem przedmiotu operacji,
• 50% kwoty wydatków kwalifikowalnych - w zakresie kosztów bezpośrednich (inwestycyjnych).

Całkowita maksymalna wartość wsparcia związana z kosztami bezpośrednimi operacji i kosztami badań, prowadzonych przez grupę operacyjną EPI, wynosi 10 000 000 zł.

Koszty ogólne mogą stanowić dodatkowo maksymalnie 2 000 000 zł (20% pozostałych - innych niż koszty ogólne - kosztów kwalifikowalnych operacji).

Przyjęto zasadę, że wsparcie operacji, związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem grup operacyjnych EPI oraz realizacji operacji przez grupę operacyjną EPI, udzielane będzie w okresie maksymalnie 3 lat. Jednakże, w szczególnie uzasadnionych przypadkach (wynikających z uzasadnionego okresu realizacji operacji), okres realizacji operacji może ulec wydłużeniu, maksymalnie do 5 lat.

Beneficjenci wsparcia w ramach działania „Współpraca" obowiązani będą do upowszechnienia rezultatów zrealizowanych operacji, poprzez Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR), funkcjonującej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich i Europejskiego Partnerstwa na Rzecz Innowacji.

Wsparcie w ramach działania „Współpraca" nie będzie udzielane dla każdego projektu i w sposób bezwarunkowy. Planowane operacje podlegały będą ocenie w ramach kryteriów wyboru, obejmujących w szczególności zagadnienia takie jak:

• potencjał innowacyjny operacji,
• analiza techniczna, kosztów oraz korzyści,
• potencjalna skała oddziaływania rezultatów operacji (korzyści ekonomiczne, społeczne, zasięg zastosowania - geograficzny, branżowy itp.),
• stopień przyczyniania się do realizacji priorytetów przekrojowych UE w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatu,
• zróżnicowanie partnerów w grupie operacyjnej.

Odnosząc się do postulatu dotyczącego umożliwienia wydatkowania premii młodego rolnika na inwestycje w ramach operacji typu „Modernizacja gospodarstw rolnych" PROW 2014- 2020 resort rolnictwa poinformował, że zgodnie z art. 67 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, możliwe formy (dotacji i pomocy zwrotnej) można łączyć wyłącznie w przypadku, gdy każda z nich dotyczy - innej kategorii kosztów, lub w przypadku, gdy są one stosowane do odrębnych projektów stanowiących część operacji lub do kolejnych etapów operacji.

Przepis ten ma zastosowanie do pomocy udzielanej w ramach programów współfinansowanych z ww. funduszy, w tym PROW na lata 2014-2020. W związku z powyższym w przepisach krajowych w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych" objętych PROW 2014-2020 wprowadzono ograniczenie dotyczące finansowania inwestycji, realizowanych w ramach tego instrumentu, z innych środków publicznych.